गुरु पौर्णिमेला या प्रकारे करा शेगावातील गजानन महाराज यांचे पूजन

गुरु पौर्णिमा हा संत गजानन महाराज यांचे भक्तांसाठी अतिशय महत्त्वाचा आणि पवित्र दिवस आहे. हा दिवस गुरु-शिष्य परंपरेचा आदर आणि भक्ती व्यक्त करण्यासाठी साजरा केला जातो. शेगाव येथील श्री गजानन महाराजांचे मंदिर आणि संस्थान येथे गुरु पौर्णिमेच्या दिवशी विशेष पूजा, कीर्तन आणि भक्तिमय कार्यक्रमांचे आयोजन केले जाते. या खास गुरु पौर्णिमेच्या दिवशी श्री गजानन महाराजांचे पूजन कसे करावे याची सविस्तर माहिती दिली आहे.

गुरु पौर्णिमेच्या पूजनाची तयारी

पूजनापूर्वी मन शुद्ध आणि शांत ठेवा. सकाळी लवकर उठून स्नान करून स्वच्छ वस्त्र परिधान करावे.

गजानन महाराजांचे स्मरण करत ध्यानधारणा करावी, ज्यामुळे मन एकाग्र होईल.

पूजेचे साहित्य- गजानन महाराजांचा फोटो किंवा मूर्ती. स्वच्छ पूजेचे ताट, पंचामृत (दूध, दही, तूप, मध, साखर), फुले, तुळशीपत्र, उदबत्ती, दिवा, कापूर, हळद-कुंकू, गंध, अक्षता (तांदूळ). प्रसादासाठी खडीसाखर, पेढे किंवा गजानन महाराजांना प्रिय असलेली झुणका-भाकर तयार करावी. श्री गजानन विजय ग्रंथ किंवा गजानन महाराजांचे भक्तिगीत संग्रह.

पूजा करणार्‍या जागेची स्वच्छता करावी. शक्य असल्यास गोमय किंवा पाण्याने शुद्धिकरण करावे.

पूजेच्या ठिकाणी रांगोळी काढून पाटावर स्वच्छ कापड अंथरावे.

पूजनाची पद्धत-

पूजेच्या सुरुवातीला हातात अक्षता आणि पाणी घेऊन संकल्प करावा: "आज गुरु पौर्णिमेच्या पवित्र दिवशी मी श्री गजानन महाराजांचे पूजन करून त्यांच्या कृपेने माझ्या जीवनात ज्ञान, भक्ती आणि समृद्धी प्राप्त करू इच्छितो."

गजानन महाराजांचे आवाहन: गजानन महाराजांचा फोटो किंवा मूर्तीसमोर दिवा आणि उदबत्ती प्रज्वलित करावी.

खालील मंत्राने आवाहन करावे: "ॐ गजाननाय नमः | अनंत कोटि ब्रह्मांडनायक, परब्रह्म सच्चिदानंद, भक्तरक्षक श्री गजानन महाराज की जय |"

गंध: महाराजांच्या मूर्तीला किंवा फोटोला गंध लावावे.

हळद-कुंकू: हळद आणि कुंकू अर्पण करावे.

फुले आणि तुळशी: ताजी फुले आणि तुळशीपत्र अर्पण करावे.

पंचामृत स्नान: पंचामृताने मूर्तीला स्नान घालावे (शक्य असल्यास). नंतर स्वच्छ पाण्याने स्नान घालावे.

वस्त्र अर्पण: स्वच्छ वस्त्र किंवा उपरणे अर्पण करावे.

अलंकार: फुलांचा हार किंवा माळ अर्पण करावी.

आरती: गजानन महाराजांची आरती करावी. आरती करताना टाळ आणि मृदंगाच्या साथीने भक्तिमय वातावरण निर्माण करावे. 

प्रसाद: गजानन महाराजांना यांना त्यांच्या आवडीच्या पदार्थांचा नैवेद्य दाखवावा. प्रसाद सर्व भक्तांमध्ये वाटावा.

पारायण: गुरु पौर्णिमेच्या निमित्ताने "श्री गजानन विजय" ग्रंथाचे वाचन किंवा पारायण करावे. यामुळे गजानन महाराजांचे चरित्र आणि त्यांचे उपदेश समजण्यास मदत होते. शक्य असल्यास सामूहिक पारायणाचे आयोजन करावे.

ध्यान आणि प्रार्थना: पूजेनंतर शांत बसून गजानन महाराजांचे ध्यान करावे. त्यांचे भक्तिगीत किंवा भजन म्हणावे.

गुरु कृपेसाठी प्रार्थना करावी: "हे गजानन महाराज, मला ज्ञान, भक्ती आणि सन्मार्गावर चालण्याची शक्ती द्या."

शेगाव येथील मंदिरात पूजन

जर तुम्ही शेगाव येथील श्री गजानन महाराज मंदिरात गुरु पौर्णिमेच्या दिवशी दर्शनासाठी जात असाल, तर या गोष्टी लक्षात ठेवा:

प्रगटस्थळ दर्शन: माघ वद्य सप्तमी, २३ फेब्रुवारी १८७८ रोजी गजानन महाराज प्रथम शेगावात प्रकट झाले. या ठिकाणी (वटवृक्षाखाली) विशेष पूजा आणि अभिषेक केला जातो.

समाधी दर्शन: गजानन महाराजांनी ८ सप्टेंबर १९१० रोजी ऋषिपंचमीच्या दिवशी समाधी घेतली. गुरु पौर्णिमेला समाधी स्थानावर विशेष पूजा आणि अभिषेक आयोजित केले जातात.

पालखी मिरवणूक: गुरु पौर्णिमेच्या निमित्ताने शेगावात पालखी मिरवणूक काढली जाऊ शकते. यात सहभागी होऊन टाळ-मृदंगाच्या गजरात भक्ती अनुभवावी.

सामूहिक कीर्तन: मंदिरात कीर्तन आणि भजनांचे आयोजन होते. यात सहभागी व्हावे.

भक्तनिवास: शेगाव येथील संस्थान भक्तांसाठी निवास व्यवस्था करते. यासाठी आगाऊ नोंदणी करावी.

गजानन महाराजांनी नेहमी साधेपणा आणि भक्तीवर भर दिला. त्यामुळे पूजन करताना मनापासून श्रद्धा ठेवावी. गुरु पौर्णिमेच्या निमित्ताने गजानन महाराज संस्थानतर्फे अन्नदान, रक्तदान शिबिरे किंवा इतर सामाजिक कार्ये आयोजित केली जातात. यात सहभागी होणे हा खरा गुरुपूजनाचा भाग आहे. 

गजानन महाराज गांजा सेवन करत असल्याच्या कथा प्रसिद्ध आहेत, परंतु ते त्याच्या आसक्तीपोटी नव्हे, तर भक्ताच्या इच्छेपोटी करत असत. पूजनात याचा समावेश करू नये, कारण त्यांनी भक्ती आणि कर्ममार्गावर जोर दिला होता.

गुरु पौर्णिमेच्या दिवशी श्री गजानन महाराजांचे पूजन हे भक्ती, श्रद्धा आणि साधेपणाने करावे. घरी किंवा शेगावच्या मंदिरात पूजा करताना मन एकाग्र ठेवून त्यांचे चरित्र आणि उपदेशांचे स्मरण करावे. गजानन महाराजांनी सांगितलेला संदेश, "दु:ख न करावे यत्किंचित | आम्ही आहोत येथेच | तुम्हा सांभाळण्यापरी सत्य | तुमचा विसर पडणे नसे ||" हा भक्तांना नेहमी प्रेरणा देतो.