देहदान म्हणजे मृत्यूनंतर आपले संपूर्ण शरीर वैद्यकीय संशोधन, शिक्षण किंवा अवयवदानासाठी दान करणे. यामुळे वैद्यकीय विद्यार्थ्यांना मानवी शरीररचनेचा अभ्यास करता येतो आणि वैद्यकीय संशोधनाला चालना मिळते. भारतात देहदानाला सामाजिक आणि धार्मिक दृष्टिकोनातून महत्त्व आहे, आणि याला प्रोत्साहन देण्यासाठी अनेक संस्था कार्यरत आहेत.
देहदानात मृत्यूनंतर संपूर्ण शरीर वैद्यकीय महाविद्यालयांना किंवा संशोधन संस्थांना दान केले जाते. यात अवयवदान (उदा., डोळे, यकृत, हृदय) आणि शरीररचनेच्या अभ्यासासाठी संपूर्ण शरीर दान करणे यांचा समावेश होतो.
देहदानाचा महत्त्व
पौराणिक कथांनुसार, दधीचि ऋषींनी आपल्या हाडांपासून इंद्रासाठी वज्र बनवण्यासाठी शरीरदान केले, ज्यामुळे देहदानाला सांस्कृतिक महत्त्व आहे
वैद्यकीय शिक्षण: वैद्यकीय विद्यार्थ्यांना मानवी शरीररचनेचा अभ्यास करण्यासाठी मृतदेह आवश्यक असतात. यामुळे कुशल डॉक्टर्स तयार होण्यास मदत होते.
संशोधन: नवीन उपचार पद्धती आणि रोगांचे निदान यासाठी देहदान महत्त्वाचे आहे.
सामाजिक योगदान: देहदान हे एक परोपकारी कार्य आहे, जे समाजाला आणि विज्ञानाला प्रगतीपथावर नेण्यास मदत करते.
नोंदणी: देहदानाची इच्छा असल्यास, व्यक्तीने स्थानिक वैद्यकीय महाविद्यालय, रुग्णालय किंवा दधीचि देहदान समिती सारख्या एनजीओकडे संपर्क साधावा. नोंदणीसाठी संमतीपत्र (pledge form) भरावे लागते, ज्यात दोन साक्षीदार (किमान एक कुटुंबातील) असणे आवश्यक आहे.
कुटुंबाची संमती: देहदानाचा निर्णय कुटुंबाशी चर्चा करून घ्यावा, कारण मृत्यूनंतर त्यांची संमती आवश्यक असते.
मृत्यूनंतर: मृत्यूनंतर कुटुंबाने संबंधित संस्थेशी संपर्क साधावा. उदा., दधीचि देहदान समिती (दिल्ली एनसीआर) ला फोन करून माहिती द्यावी, आणि ते पुढील व्यवस्था करतात.
कागदपत्रे: मृत्यू प्रमाणपत्र आणि ओळखपत्र आवश्यक आहे.
अवयवदान: जर अवयव दान करायचे असतील, तर मृत्यूनंतर त्वरित (काही तासांत) प्रक्रिया करावी लागते, विशेषतः मेंदू मृत्यू (brain death) झाल्यास
संक्रामक रोग, कर्करोग) असल्यास देहदान नाकारले जाऊ शकते.
मृत्यूनंतर शवविच्छेदन (post-mortem) आवश्यक असल्यास काही संस्था देह स्वीकारत नाहीत.
देहदानाचा निर्णय घेण्यापूर्वी कुटुंबाशी चर्चा करा आणि जवळच्या वैद्यकीय संस्थेशी संपर्क साधा.
संमतीपत्र भरून ठेवा, जेणेकरून मृत्यूनंतर प्रक्रिया सुलभ होईल.
अस्वीकरण: वेबदुनियामध्ये औषध, आरोग्य टिप्स, योग, धर्म, ज्योतिष, इतिहास, पौराणिक कथा इत्यादी विषयांवर प्रकाशित/प्रसारित होणारे व्हिडिओ, लेख आणि बातम्या केवळ तुमच्या माहितीसाठी आहेत, जे विविध स्त्रोतांकडून घेतले आहेत. वेबदुनिया याच्या सत्यतेची पुष्टी करत नाही. आरोग्य किंवा ज्योतिषशास्त्राशी संबंधित कोणताही प्रयोग करण्यापूर्वी, निश्चितच तज्ञांचा सल्ला घ्या. ही सामग्री जनहित लक्षात घेऊन येथे सादर करण्यात आली आहे.