Budhashtmi 2025 : 2 जुलै रोजी बुधाष्टमी व्रत पूजा विधि आणि कथा

भारतात प्रत्येक दिवसाचे काही ना काही महत्त्व आहे. येथे उपस्थित असलेल्या तिथी, नक्षत्र आणि दिवस जुळतात तेव्हा काही सण, व्रत-उत्सव इत्यादी साजरे केले जातात. या सर्वांच्या संयोजनातून उत्साह आणि श्रद्धेसह भक्ती आणि शक्तीचे प्रतिबिंब दिसून येते. या व्रतांपैकी एक म्हणजे बुधष्टमी व्रत.

बुधष्टमी व्रत बुधवारी अष्टमी तिथीला पाळले जाते. श्रद्धेने आणि श्रद्धेने पाळले जाणारे बुधष्टमी व्रत जीवनात आनंद आणते. याशिवाय, ते मृत्युनंतर मोक्ष मिळविण्यास देखील मदत करते. काही मान्यतेनुसार, हे व्रत धर्मराजासाठी देखील पाळले जाते. बुधष्टमीचे व्रत करणाऱ्या व्यक्तीला मृत्युनंतर नरकाचा यातना सहन करावा लागत नाही. व्यक्तीचे सर्व पाप नष्ट होतात. त्याच्या आयुष्यात शुभफळ येते.

बुधाष्टमी सण

बुधाष्टमीचा सण पौराणिक आणि लोककथांशी संबंधित आहे. बुधाष्टमीचे व्रत केल्याने व्यक्तीचे सर्व त्रास दूर होतात आणि पापे नष्ट होतात. आपल्या शास्त्रांमध्ये अष्टमी तिथीला खूप महत्त्व आहे. ज्या बुधवारी अष्टमी तिथी येते त्याला बुध अष्टमी म्हणतात. बुध अष्टमीला सर्व लोक विधिवत भगवान बुद्ध आणि सूर्य देवाची पूजा करतात. मान्यतेनुसार, ज्या लोकांच्या कुंडलीत बुध ग्रह कमकुवत आहे त्यांच्यासाठी बुध अष्टमीचे व्रत खूप फलदायी आहे.

हिंदू पंचागानुसार अष्टमी तिथीला खूप महत्त्व आहे. ही तिथी चंद्र चरणाच्या दोन वेळी येते. एक शुक्ल पक्षात आणि दुसरी कृष्ण पक्षात. या दोन्ही वेळी बुधवारचा योगायोग त्याला आणखी शुभ बनवतो. ही तिथी दर महिन्यात दोनदा येते. शुक्ल पक्षात येणारी अष्टमी तिथी, जर त्या दिवशी बुधवार असेल तर बुध अष्टमीचा सण खूप शुभ असतो. भगवान शिव शुक्ल पक्षाच्या अष्टमीचे स्वामी आहेत. यासोबतच, ही तिथी जया तिथीच्या श्रेणीत येते. या कारणास्तव, ती खूप शुभ मानली जाते.

बुध अष्टमी विजय आणते

बुद्ध अष्टमी सण विजय मिळविण्यासाठी खूप उपयुक्त आहे. या व्रतामुळे ज्या कामांमध्ये माणसाला अधिक धैर्य आणि शौर्याची आवश्यकता असते त्या कामांमध्ये यश मिळण्यास मदत होते. धर्मराज, माँ दुर्गा आणि भगवान शिव यांच्या शक्तीसाठीही बुधअष्टमीचे व्रत खूप महत्वाचे आहे. या व्रतातील उर्जेचा प्रवाह माणसाला जीवनशक्ती आणि संकटांपासून पुढे जाण्याची क्षमता देतो. ज्या दिवशी बुधअष्टमीचा प्रसंग येतो, त्या दिवशी यशाचा योग निर्माण होतो.

बुधाष्टमी तिथीला एखाद्यावर विजय मिळवणे सर्वोत्तम मानले जाते. ही विजय देणारी तिथी आहे, म्हणून जर एखाद्या व्यक्तीने या तिथीला यश हवे असलेले सर्व काम केले तर त्याला सकारात्मक परिणाम मिळू शकतात. हा दिवस वाईट कर्मांचे बंधन दूर करतो. या दिवशी घराचे लेखन, वास्तु इत्यादी काम, हस्तकला बांधणीशी संबंधित काम, शस्त्रे बाळगण्याशी संबंधित काम देखील यश देते.

बुधाष्टमी पूजन विधी-

बुधाष्टमीचे व्रत करण्यासाठी सर्व तयारी आगाऊ करणे देखील योग्य आहे. उपवासाच्या पहिल्या दिवशी उपवास करणाऱ्या व्यक्तीने सात्विक आणि आध्यात्मिक पद्धतीने वागले पाहिजे. बुधाष्टमीच्या दिवशी उपवास करणाऱ्या व्यक्तीने ब्रह्म मुहूर्ताच्या वेळी उठावे. सकाळी उठून स्नान करावे. शक्य असल्यास, या दिवशी पवित्र नदी किंवा तलावात स्नान करावे. परंतु जर हे शक्य नसेल तर घरी स्नान करावे. घरी स्नानाच्या पाण्यात थोडेसे गंगाजल घालून स्नान केल्याने गंगेत स्नान केल्यासारखेच फळ मिळते. आपली दैनंदिन कामे पूर्ण केल्यानंतर, उपवास करणाऱ्या व्यक्तीने पूजा करण्याचा संकल्प करावा.

पूजेच्या ठिकाणी पाण्याने भरलेला कलश ठेवावा. कलशाच्या पाण्यात गंगेचे पाणी भरावे. हा कलश घराच्या पूजास्थळी ठेवणे चांगले. बुधाष्टमीच्या दिवशी बुध देव आणि बुध ग्रहाची पूजा केली जाते. पूजेदरम्यान बुधाष्टमीची कथा वाचल्यानेही उत्तम परिणाम मिळतात.

भक्ताने या दिवशी उपवास करण्याचे व्रत देखील घ्यावे. बुधाष्टमीच्या व्रताच्या निमित्ताने दिवसभर मानसिक, मौखिक आणि आध्यात्मिक शुद्धता पाळली पाहिजे. या देवासमोर धूप-दिवा, फुले, सुगंध इत्यादी अर्पण करावेत. देवाला विविध पदार्थ आणि सुकामेवा इत्यादी अर्पण करावेत. भगवान बुद्धांची पूजा योग्य पद्धतीने करावी. पूजा केल्यानंतर भगवान बुद्ध देवाला अन्नदान करावे. पूजा पूर्ण झाल्यानंतर, भगवानचा प्रसाद सर्व लोकांना वाटावा.

बुधाष्टमी व्रत कथा आणि महत्त्व

बऱ्याच ठिकाणी, बुधाष्टमीच्या दिवशी भगवान शिव आणि पार्वतीची पूजा केली जाते. भगवान विष्णू आणि भगवान गणेशाचीही पूजा केली जाते. या दिवशी, घर पूर्णपणे स्वच्छ करावे आणि इष्ट देवाची पूजा करावी. शास्त्रांनुसार, बुधअष्टमीच्या दिवशी देवाची पूजा केल्याने जीवनात सकारात्मकता आणि शुभता येते असे मानले जाते.

बुधाष्टमीची कथा वैवस्वत मनुशी देखील संबंधित असल्याचे सांगितले जाते. त्यानुसार मनुला दहा पुत्र आणि एक मुलगी इला होती. इला नंतर पुरुष झाला. इला पुरुष झाल्याची कथा अशी आहे की मनूने मुलगा व्हावा या इच्छेने मित्रावरुन नावाचा यज्ञ केला. पण त्या परिणामामुळे एका मुलीचा जन्म झाला. मुलीचे नाव इला ठेवण्यात आले.

मित्रावरुनने इलाला त्याच्या कुळाची आणि मनुचा मुलगा इला होण्याचा आशीर्वाद दिला होता. एकदा राजा इला शिकार करताना अशा ठिकाणी पोहोचला जिथे भगवान शिव आणि पार्वतीने आशीर्वाद दिला होता की जो कोणी त्या ठिकाणी प्रवेश करेल तो स्त्री होईल. त्या परिणामामुळे, इला जंगलात प्रवेश करताच तो स्त्री बनतो.

इलाचे सौंदर्य पाहून बुध तिच्यावर प्रभावित होतो. तो इलाशी लग्न करतो. इला आणि बुध यांच्या लग्नाचा उत्सव बुधअष्टमी म्हणून साजरा करण्याची परंपरा आहे.