बरेच लोक म्हणतात की ऑक्सिजन असलेले रक्त लाल असते, तर ऑक्सिजन नसलेले रक्त निळे असते. मात्र यात काही तथ्य आहे की नाही, यामागचे कारण काय आहे ते जाणून घेऊया.
रक्ताचा रंग काय आहे?
विज्ञानानुसार रक्ताचा रंग नेहमीच लाल असतो, पण त्याची छटा कोणती हे सर्वस्वी ऑक्सिजनवर अवलंबून असते. हा ऑक्सिजन लाल रक्तपेशींमध्ये असतो. श्वास घेताना रक्तपेशी ऑक्सिजनने भरतात आणि त्यामुळे त्यांचा रंग लाल होतो. पण जेव्हा ते शरीराच्या इतर भागांमध्ये पोहोचते तेव्हा कमी ऑक्सिजन असतो आणि पेशी ऑक्सिजनऐवजी कार्बन डायऑक्साइडने भरतात, ज्यामुळे रक्ताचा रंग बदलतो.
रक्तवाहिन्या निळ्या का दिसतात ?
रक्तवाहिन्या शरीराच्या वेगवेगळ्या भागांना रक्त पुरवतात. नसांचा रंग निळा नसतो हा केवळ भ्रम आहे. वास्तविक यामागचे कारण म्हणजे प्रकाशाला सात रंग असतात. कोणत्याही वस्तूवर आल्यानंतर यापैकी कोणताही रंग बदलतो आणि आपल्याला तिथे रंग दिसू लागतो. उदाहरणार्थ जर एखादी गोष्ट जांभळ्या रंगात दिसली, तर याचा अर्थ असा की पांढरा प्रकाश, ज्यामध्ये सात रंगांचे किरण असतात, त्याचा रंग जांभळ्यामध्ये बदलतो. आणि बाकीचे रंग शोषून घेते. यामुळेच तो आपल्याला जांभळ्या रंगाचा दिसतो.
विज्ञानानुसार प्रकाशाच्या किरणांमध्ये 7 रंग असतात. अशा परिस्थितीत जेव्हा रक्तवाहिन्यावर प्रकाश पडतो तेव्हा लाल रंगाची किरणे शोषली जातात, परंतु किरणांमध्ये असलेला निळा रंग शोषला जात नाही आणि शिरा निळ्या दिसू लागतात.
एकंदरीत गोष्ट अशी आहे की निळ्या किंवा हिरव्या दिसणाऱ्या रक्तवाहिन्या हा डोळ्यांचा भ्रम आहे, कारण या नसा त्वचेखाली असतात. आपण जे रंग पाहतो ते डोळयातील पडद्यावर आणि त्वचेचे थर ज्या वेगवेगळ्या प्रकारे रंग पसरवतात त्यावर आधारित असतात. त्यामुळे आपल्या रक्तवाहिन्या निळ्या दिसतात.
बर्‍याचदा आपण पाहतो की गडद रंगाच्या त्वचेमागील रक्तवाहिन्या हिरव्या दिसतात, तर हलक्या रंगाच्या त्वचेच्या मागे जांभळ्या दिसतात. खरं तर प्रकाशाची हिरवी आणि निळी तरंगलांबी लाल तरंगलांबीपेक्षा खूपच कमी असते. त्यामुळे त्वचा लाल रंग शोषून घेते आणि निळे किरण आपल्या रेटिनावर आदळतात. यामुळे त्वचेवर प्रकाश पडल्यावर तो निळा दिसतो.
