इंदूरचे लोक नैराश्य, चिंता, निराशा आणि आत्महत्येच्या प्रवृत्तींना बळी पडत आहे, ६ महिन्यांत ५५ टक्के पुरुषांनी मदत मागितली

इंदूर हे देशातील सर्वात वेगाने वाढणारे शहर आहे. एकीकडे हे शहर अति-आधुनिक आणि कॉर्पोरेट होत आहे, तर दुसरीकडे ते लोकांना आतून खात आहे. सतत वाढत्या आत्महत्या, एकटेपणा, नैराश्य आणि दुःख या येथील लोकांच्या नवीन समस्या आहे. चिंताजनक बाब म्हणजे पुरुषांसोबत बदल होत आहे. डॉक्टर या समस्यांना घातक मानत आहे. ते म्हणतात की नोकरी आणि जीवनाच्या वाढत्या धावपळीत, स्वतःसाठी प्राधान्यक्रम देखील निश्चित करावे लागतील.

गेल्या अडीच वर्षांत १ लाख १७ हजार लोकांनी समुपदेशनासाठी फोन केला. बहुतेक कॉल करणारे १८ ते ४५ वयोगटातील होते. इंदूरमधील पुरुषांमध्ये नैराश्य, चिंता, निराशा आणि आत्महत्येचे प्रकार वेगाने वाढत आहे. खरं तर, इंदूरमध्ये दररोज होणाऱ्या आत्महत्या, एकटेपणा आणि नैराश्याचा आलेख सतत वाढत आहे. इंदूरमधील ५५ टक्क्यांहून अधिक पुरुषांनी समुपदेशनासाठी फोन केला तेव्हा हे उघड झाले. अशा समुपदेशनाचा आलेखही वाढत आहे. दुसरीकडे, अशा प्रकरणांमध्ये महिलांना बलवान म्हणून वर्णन केले जात आहे.

हे कसे उघड झाले
मानसिक ताणामुळे होणाऱ्या आत्महत्या रोखण्यासाठी केंद्र सरकारने २०२२ मध्ये टेली मानस (क्रमांक १४४१६) सुरू केला होता, ज्यासाठी मध्य प्रदेशातील इंदूर-भोपाळमध्ये केंद्रे उघडण्यात आली होती. या केंद्राच्या मदतीने, अडीच वर्षांत इंदूर केंद्रात १ लाख १७ हजार १३४ कॉल आल्याची माहिती समोर आली. म्हणजेच इतक्या लोकांनी त्यांच्या समुपदेशनाबद्दल फोन केले. त्यांनी नैराश्य, एकटेपणा आणि दुःखी असण्याबद्दल बोलले.

या वयोगटातील बहुतेक लोक: सर्वात आश्चर्यकारक गोष्ट समोर आली ती म्हणजे ज्यांनी फोन केले त्यापैकी जास्तीत जास्त लोक १८ ते ४५ वयोगटातील होते. म्हणजेच अशा समस्यांशी झुंजणाऱ्यांमध्ये तरुणांची संख्या जास्त आहे. त्यांच्यामध्ये दिसणाऱ्या समस्या नैराश्य, तणाव, नातेसंबंध, परीक्षा यांच्याशी संबंधित होत्या.

५५ टक्के पुरुषांना समुपदेशन मिळाले
टेली मानस इंदूर सेंटरच्या मदतीने, इंदूरमधील ५५ टक्के पुरुषांना समुपदेशनाची गरज आहे. या पुरुषांवर कामाचा ताण, ताण आणि एकटेपणाचे वर्चस्व होते. मनोरंजक म्हणजे, महिला कामाचा ताण आणि ताण सहन करण्यात अधिक मजबूत असल्याचे दिसून येते.

कोणत्या प्रकारच्या समस्या
ज्या समस्या समोर आल्या आहेत त्यामध्ये कामाचा ताण, कौटुंबिक जबाबदाऱ्या, निराशा, नैराश्य आणि ऑफिसचा ताण सहन करणे यासारखे आजार यांचा समावेश आहे. महिला या समस्यांवर मात करत असताना, म्हणजेच महिला त्यांना स्वतःवर वर्चस्व गाजवू देत नाहीत. तर आकडेवारीनुसार, ५५ टक्के पुरुषांमध्ये नैराश्य, चिंता आणि निराशेची समस्या वेगाने वाढत आहे.

आकडेवारी काय म्हणते
टेली मानस इंदूरकडून मिळालेल्या आकडेवारीनुसार, निराशा आणि नैराश्याच्या घटनांमध्ये ६० टक्क्यांनी वाढ झाली आहे, तर १५ टक्के लोक नातेसंबंधांमध्ये विश्वासघात, ताण आणि परीक्षेच्या भीतीमुळे चिंतेत आहेत, ज्यामुळे दुःखी असणे, आत्महत्येचे विचार येणे आणि इतर अनेक प्रकारच्या शारीरिक समस्या त्यांच्याभोवती आहे. वास्तविकता अशी आहे की टेली मानसला संपूर्ण वर्षात न आलेल्या कॉलची संख्या गेल्या ६ महिन्यांत जास्त झाली आहे.

६ महिन्यांत दुप्पट
टेलि मानसने दिलेल्या माहितीनुसार, २०२३ मध्ये ३७१६९ तक्रारी प्राप्त झाल्या, त्यापैकी १९१७२ तक्रारी इंदूरमधून नोंदल्या गेल्या. यामध्ये पुरुषांची संख्या ६३.९ टक्के होती, तर महिलांनी केलेल्या कॉलचे प्रमाण ३६ टक्के होते. २०२४ च्या आकडेवारीनुसार, कॉल करणाऱ्यांची संख्या ५३५०७ होती, त्यापैकी इंदूरची आकडेवारी दीड पटीने वाढली आणि २७२४० लोकांनी मदतीसाठी फोन केला. त्यापैकी ५५ टक्के पुरुष होते. २०२५ च्या पहिल्या ६ महिन्यांनंतर जेव्हा या आकडेवारीवर नजर टाकली गेली तेव्हा ६ महिन्यांतच १४५५४ तक्रारी प्राप्त झाल्या आहे, त्यापैकी ५५.९ टक्के पुरुषांना समस्यांना तोंड द्यावे लागत आहे.

डॉक्टर काय म्हणतात
मानसोपचारतज्ज्ञ डॉ. अपूर्व तिवारी म्हणाले की, शहर जसजसे वाढत जाईल तसतसे कॉर्पोरेट संस्कृतीचे वर्चस्व वाढेल, कामाचा दबाव, ताणतणाव आणि नैराश्य यासारखे मानसिक विकार वाढतील. अशा परिस्थितीत, स्वतःला संतुलित ठेवावे लागेल, योग, ध्यान आणि व्यायामाची मदत घ्यावी लागेल. जनरल फिजिशियन डॉ. प्रवीण दाणी म्हणाले की, मानसिकदृष्ट्या तंदुरुस्त राहण्यासाठी जिमिंग, पार्ट्या, संगीत ऐकणे, पुस्तके वाचणे आणि प्रवास करणे इत्यादी खूप महत्वाचे आहेत. कामाव्यतिरिक्त, इतर क्रियाकलापांना देखील प्राधान्याने तुमच्या जीवनात समाविष्ट करावे लागेल, तरच अशा मानसिक विकारांपासून दूर राहण्यास मदत होईल.
Written By- Naveen Rangiyal