Game Changer लाडकी बहीण योजनेने महाराष्ट्रातील खेळ कसा बदलला, लोकसभेनंतर महायुतीने डाव कसा उलटला?
शनिवार, 23 नोव्हेंबर 2024 (14:43 IST)
Game Changer Majhi Ladki Bahin Yojana महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीचे निकाल आज येत आहेत. सुरुवातीच्या टप्प्यात भाजपच्या नेतृत्वाखालील महायुती निकालात खूप पुढे दिसत आहे तर महाविकास आघाडी खूपच मागे आहे. MVA मध्ये काँग्रेस, शिवसेना (UBT) आणि NCP (SP) या पक्षांचा समावेश आहे. निवडणुकीपूर्वी महायुती सरकारने महिलांसाठी सुरू केलेल्या मुख्यमंत्री - माझी लाडकी बहीण योजनेचे वर्णन 'गेम चेंजर' म्हणून केले होते आणि संपूर्ण प्रचारात हा महत्त्वाचा मुद्दा बनवला होता. महायुती आणि एमव्हीएसाठीही ही योजना महत्त्वाची होती कारण दोघांनीही त्यांच्या निवडणूक जाहीरनाम्यात ही योजना समाविष्ट केली होती. महाराष्ट्रातील निकालाचे श्रेय सत्ताधारी पक्षाच्या नेत्यांनी लाडकी बहीण योजनेला दिले आहे.
तर चला जाणून घेऊया
काय आहे माझी लाडकी बहीण योजना?
यासाठी कोणत्या महिला पात्र आहेत?
या योजनेचा लाभ किती महिलांना मिळाला?
निवडणुकीत ही योजना इतका मोठा मुद्दा कसा बनला?
काय आहे माझी लाडकी बहीण योजना जी ठरली गेमचेंजर ?
महाराष्ट्र सरकारने 28 जून 2024 रोजी 'मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना' सुरू करण्यास मान्यता दिली होती. या योजनेद्वारे महाराष्ट्रातील 21 ते 65 वर्षे वयोगटातील पात्र महिलांना 1,500 रुपयांची आर्थिक मदत दिली जात आहे. या योजनेचा लाभ थेट महिलांना त्यांच्या खात्यात डीबीटीद्वारे दिला जात आहे. राज्यातील महिलांचे आर्थिक स्वातंत्र्य सुधारण्यासाठी, त्यांचे आरोग्य आणि पोषण सुधारण्यासाठी आणि कुटुंबातील त्यांची महत्त्वाची भूमिका मजबूत करण्यासाठी ही योजना सुरू करण्यात आली असल्याचे सरकारचे म्हणणे आहे.
माझी लाडकी बहीण योजनेच्या पोर्टलवर उपलब्ध माहितीनुसार, या योजनेसाठी एकूण 1.12 कोटी अर्ज आले होते. पोर्टलवर स्वीकारलेल्या अर्जांची एकूण संख्या 1.06 कोटी आहे. दरम्यान, महाराष्ट्राच्या महिला व बालविकास मंत्री आदिती तटकरे यांनी सांगितले की, मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेचे उद्दिष्ट 2.34 कोटी पात्र महिलांना आर्थिक लाभ मिळवून देणे आहे.
रक्षाबंधनाच्या दिवशी सुरू करण्यात आलेल्या या योजनेचा सरकारने महाराष्ट्राच्या पुरवणी अर्थसंकल्पात समावेश केला आहे. या योजनेसाठी राज्याच्या तिजोरीतून वार्षिक 46,000 कोटी रुपयांची तरतूद करावी लागेल. या योजनेंतर्गत महाराष्ट्र सरकारने दिवाळी बोनस 2024ही जाहीर केला होता. पात्र महिलांना लाडकी बहीन योजना दिवाळी बोनस 2024 उपक्रमाद्वारे चौथ्या आणि पाचव्या हप्त्यासाठी पेमेंट म्हणून 3,000 रुपये थेट त्यांच्या बँक खात्यात जमा करण्यात आले.
सत्ताधारी महायुतीने लाडकी बहीण योजनेला निवडणुकीचा मुद्दा बनवून प्रचारादरम्यान त्याचा प्रचार केला. ही योजना निवडणुकीत सरकारसाठी गेम चेंजर ठरेल, असे मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी निवडणूक प्रचारात सांगितले. महायुतीने विधानसभा निवडणुकीसाठी प्रसिद्ध केलेल्या जाहीरनाम्यात लाडकी बहीण योजनेंतर्गत महिलांना दरमहा 2100 रुपये देण्याचे आश्वासन दिले होते. त्याच वेळी, महाविकास आघाडीने (एमव्हीए) आपल्या निवडणूक जाहीरनाम्यात 'महाराष्ट्रनामा'मध्ये प्रामुख्याने पाच हमींवर लक्ष केंद्रित केले होते. या जाहीरनाम्यात महिलांना दरमहा तीन हजार रुपये देण्याचे आश्वासन देण्यात आले होते.
महाराष्ट्रात बुधवारी विधानसभा निवडणूक 2024 साठी मतदान पार पडले. राज्यातील 36 जिल्ह्यांतील सर्व 288 जागांवर मतदान झाले, ज्यात अनेक जिल्ह्यांतील मतदारांनी प्रचंड उत्सुकता दाखवली. आकडेवारीनुसार, राज्यात एकूण 66.05 टक्के मतदान झाले. महाराष्ट्रातील या निवडणुकीत 9.70 कोटींहून अधिक मतदार आपला मतदानाचा हक्क बजावण्यास पात्र होते. त्यापैकी 5.00 कोटी पुरुष, 4.69 कोटी महिला आणि 6,101 तृतीय लिंग मतदार होते. 2019 मध्ये महाराष्ट्रात एकूण 61.44% मतदान झाले. अशाप्रकारे, गेल्या विधानसभा निवडणुकीपेक्षा राज्यात 4.61% अधिक मतदान झाले.
महाराष्ट्रातील या विधानसभा निवडणुकीत एकूण मतदानात सुमारे 4.6 टक्के वाढ झाली असली तरी या वाढीमध्ये महिलांचे योगदान महत्त्वाचे आहे. 2019 च्या निवडणुकीत महिला मतदारांची मतदानाची टक्केवारी 59.26 टक्क्यांवरून यंदा 65.21 टक्के झाली आहे. म्हणजेच 5.95 टक्के गुणांची वाढ झाली आहे. मुंबई, त्याची उपनगरे आणि आसपासच्या जिल्ह्यांमध्येही महिला मतदारांच्या संख्येत लक्षणीय वाढ झाली आहे. 2019 च्या निवडणुकीच्या तुलनेत ठाणे जिल्ह्यात 11 टक्के गुणांची वाढ झाली, त्यानंतर आदिवासी जिल्हा पालघरमध्ये नऊ टक्के आणि मुंबई महानगर प्रदेशात किमान सात टक्के गुणांची वाढ झाली.
महाराष्ट्राचे उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी विधानसभा निवडणुकीतील मतदानात वाढ झाल्याचे श्रेय 'प्रो इन्कम्बन्सी सेंटिमेंट'ला दिले. त्यांनी दावा केला, प्रारंभिक अभिप्रायावरून असे दिसून आले आहे की मतदारांमध्ये, विशेषतः महिलांमध्ये मतदानाची टक्केवारी वाढली आहे. लाडकी बहीण योजनेमुळे महिलांच्या मतदानाची टक्केवारी वाढल्याची माहिती आम्हाला मिळाली आहे.
