World organ donation Day 2024 : आज 'जागतिक अवयव दान' दिवस आहे. तो दरवर्षी 13 ऑगस्ट रोजी साजरा केला जातो. या निमित्ताने जगभरातील लोकांना अवयव दान करण्यासाठी प्रोत्साहित केले जाते. एक निरोगी व्यक्ती मृत्यूनंतर अवयव दान करून अधिकाधिक जीव वाचवू शकतो. यामध्ये किडनी, हृदय, डोळे, स्वादुपिंड, फुफ्फुस आदी महत्त्वाचे अवयव दान केले जातात. यामुळे ज्यांना निरोगी अवयवाची गरज आहे, त्यांना संरक्षण मिळते. 27 नोव्हेंबर रोजी भारतात अवयवदान दिवस साजरा केला जातो.
आरोग्य मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, व्यक्ती वयाच्या 65 वर्षापर्यंत अवयव दान करू शकतो. अवयव दान हे महान गुणवत्तेचे कार्य असल्याचे म्हटले जाते. कारण आपले अवयव दान केल्याने अनेकांचे जीव वाचू शकतात. किंवा काही कारणामुळे त्यांना आयुष्य जगण्याची आणखी एक संधी मिळते. अवयव दान कधीही केले जाऊ शकते. अनेकदा लोक जिवंत असताना अवयव दान करतात. पण तरीही त्याबाबत जनजागृतीचा अभाव आहे. जागतिक अवयव दान दिवस दरवर्षी 13 ऑगस्ट रोजी साजरा केला जातो.
जागतिक अवयवदानाचा इतिहास-
1954 साली पहिल्यांदा अवयवदान करण्यात आले. त्यावेळी रोनाल्ड ली हेरिकने किडनी दान करून भावाला नवजीवन दिले. त्याचवेळी डॉ.जोसेफ मरे यांनी पहिल्यांदाच किडनी प्रत्यारोपण केले. या मानवतावादी कार्यासाठी डॉ. जोसेफ मरे यांना 1990 साली शरीरशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक देण्यात आले.
महत्त्व -
जागतिक अवयवदान साजरा करण्याचा उद्देश जखमी आणि गंभीर आजारी लोकांचे (ज्यांना अवयवांची गरज आहे) जीव वाचवणे हा आहे. एखाद्या व्यक्तीचे प्राण वाचवण्यासाठी अवयवदान महत्त्वाची भूमिका बजावू शकते. ता कोणत्याही वयाची व्यक्ती आपले अवयव दान करू शकते. मृत्यूनंतर व्यक्तीच्या निरोगी अवयवातून अनेकांना अभयदान मिळते. सध्या अवयवदानाचे महत्त्व समजून लोक अवयवदान करत आहेत. भारत सरकारकडूनही अवयवदानासाठी लोकांना जागरूक केले जाते.
जर नैसर्गिक मृत्यू असेल तर कॉर्निया, हृदयाचे झडप आणि हाड दान केले जाऊ शकते. 18 वर्षांखालील मुलांनाही अवयव दान करता येते. परंतु पालकांची परवानगी आवश्यक आहे. दुसरीकडे, जर तुम्ही कर्करोग, एचआयव्ही, मधुमेह, हृदयाचे रुग्ण असाल तर अवयव दान करण्यापूर्वी डॉक्टरांशी नक्की चर्चा करा.
