लाल बहादुर शास्त्री यांच्या पुण्यतिथीनिमित्त त्यांच्याशी संबंधित मनोरंजक किस्से

Lal Bahadur Shastri Death Anniversary: भारताचे दुसरे पंतप्रधान आणि 'जय जवान, जय किसान'चा नारा देणारे लाल बहादुर शास्त्री यांचे 11 जानेवारी 1966 रोजी निधन झाले होते. स्वच्छ प्रतिमेसाठी आणि साधेपणासाठी ओळखले जाणारे शास्त्री यांनी पहिले पंतप्रधान पंडित जवाहरलाल नेहरू यांच्या निधनानंतर 9 जून 1964 रोजी पंतप्रधानपदाची सूत्रे हाती घेतली होती. ते सुमारे 18 महिने देशाचे पंतप्रधान राहिले. त्यांच्या नेतृत्वाखाली 1965 च्या भारत-पाक युद्धात पाकिस्तानला दारुण पराभव पत्करला होता. 11 जानेवारी 1966 च्या रात्री ताश्कंद येथे पाकिस्तानचे अध्यक्ष अयुब खान यांच्याशी युद्ध संपवण्याच्या करारावर स्वाक्षरी केल्यानंतर त्यांचा रहस्यमय परिस्थितीत मृत्यू झाला.

लाल बहादुर शास्त्री यांचा कार्यकाळ खूपच कमी होता, परंतु या काळात त्यांनी त्यांच्या साध्या स्वभावाच्या आणि प्रबळ इच्छाशक्तीच्या जोरावर अनेक उदाहरणे ठेवली. त्यांनी कठीण काळात देशात सत्ता हाती घेतली आणि आव्हानांना धैर्याने तोंड दिले. आज आपण त्यांच्या आयुष्याशी संबंधित काही मनोरंजक किस्से पाहणार आहोत.

1. लाल बहादुर शास्त्री जून 1964 ते जानेवारी 1966 पर्यंत भारताचे पंतप्रधान होते. या काळात भारतात धान्याची मोठी टंचाई होती. भारत अन्नधान्यासाठी अमेरिकेवर अवलंबून होता. 1965 मध्ये पाकिस्तानने भारतावर हल्ला केला. भारतीय सैन्याने याला चोख प्रत्युत्तर दिले, परंतु सैनिकांसाठी अन्नाची समस्या होती. अशा परिस्थितीत पंतप्रधानांनी सर्व देशवासीयांना एक वेळचे जेवण वगळण्याचे आवाहन केले होते. देशातील जनतेनेही हे आवाहन स्वीकारले. युद्धात भारताने पाकिस्तानला चोख प्रत्युत्तर दिले आणि येणाऱ्या काळात अन्नधान्याच्या बाबतीतही स्वयंपूर्ण झाले.

2. भारत आणि पाकिस्तानमधील युद्धादरम्यान भारतीय सैन्याने पाकिस्तानचे अनेक भाग ताब्यात घेतले. अशा परिस्थितीत पाकिस्तानने संयुक्त राष्ट्रांची मदत मागितली आणि युद्ध थांबले. यानंतर, सोव्हिएत युनियनने दोन्ही देशांच्या वरिष्ठ नेत्यांना उझबेकिस्तानमधील ताश्कंद येथे बोलावले. भारताचे पंतप्रधान लाल बहादूर शास्त्री आणि पाकिस्तानचे अध्यक्ष जनरल अयुब खान यांच्यात येथे एक करार झाला. ताश्कंद करारात भारत आणि पाकिस्तान बळाचा वापर करणार नाहीत असे ठरले होते. 25 फेब्रुवारी 1966 पर्यंत दोन्ही देशांच्या सैन्य सीमेवर जातील. दोन्ही देशांमधील राजनैतिक संबंध पुन्हा स्थापित केले जातील आणि भारत हाजीपीर आणि तिथवाल हे भाग पाकिस्तानला परत करेल. करारानंतर, जेव्हा शास्त्रीं त्यांच्या मुलीशी बोलले तेव्हा त्यांनी सांगितले की त्या या करारावर खूश नाही. पाकिस्तान हाजीपीर आणि थिथवाल परत करणार नव्हता. त्यांच्या मुलीशी बोलल्यानंतर शास्त्रीजी म्हणाले होते की, जो करार त्यांच्या कुटुंबालाही आवडला नाही तो इतरांना कसा आवडेल? या घटनेच्या दुसऱ्याच दिवशी त्याचा मृतदेह सापडला.

3. लाल बहादुर शास्त्री यांनी त्यांच्याच मुलाची बढती थांबवली होती. ते पंतप्रधान असताना त्यांच्या मुलाला अयोग्य पदोन्नती देण्यात आली. जेव्हा शास्त्रीजींना हे कळले तेव्हा ते बढती देणाऱ्या अधिकाऱ्यावर रागावले. त्यांनी ताबडतोब बढती मागे घेण्याचा आदेश जारी केला.

4. शास्त्रीजींनी भारताचे पंतप्रधान असताना जय जवान-जय किसानचा नारा दिला. शास्त्रीजींच्या घोषणेमुळे देशाला कठीण काळात आशा मिळाली जेव्हा तो अन्नटंचाई आणि पाकिस्तानशी युद्धाशी झुंजत होता आणि देश दोन्ही समस्यांना खंबीरपणे तोंड देऊ शकला. याआधी ते देशाच्या स्वातंत्र्यासाठी नऊ वेळा तुरुंगात गेले होते. तसेच 1930 मध्ये 'मीठ सत्याग्रह' मध्ये भाग घेतल्याबद्दल त्यांना अडीच वर्षांच्या तुरुंगवासाची शिक्षा झाली. यानंतर, स्वातंत्र्य चळवळीदरम्यान ते एक वर्ष तुरुंगात राहिले. 1942  मध्ये भारत छोडो आंदोलनात सहभागी झाल्यामुळे त्यांना चार वर्षे तुरुंगवास भोगावा लागला.

Edited By- Dhanashri Naik