Nobel Prize : नोबेल पुरस्कार काय आहे, नोबेल पुरस्कार का दिला जातो आणि तो कधीपासून सुरू झाला

Nobel Prize  - आजकाल  2021 सालचे नोबेल पारितोषिक विजेत्यांची नावे एकापाठोपाठ एक जाहीर केली जात आहेत. नोबेल पारितोषिक हा जगातील सर्वात प्रतिष्ठेचा पुरस्कार मानला जातो हे  आपल्या सर्वांना माहीत आहे . कारण ज्या लोकांना हा पुरस्कार दिला जातो ते जगातील कोणत्याही देशातून निवडले जातात. नोबेल पारितोषिक हे स्वतःच खूप खास आहे, त्यासोबतच अशी अनेक तथ्ये आहेत, जी तुम्हाला माहित असणे आवश्यक आहे.

स्वीडिश शास्त्रज्ञ आल्फ्रेड नोबेल यांच्या स्मृतीप्रित्यर्थ दरवर्षी नोबेल फाउंडेशनतर्फे उत्कृष्ट कार्य करणाऱ्या व्यक्ती आणि संस्थांना नोबेल पारितोषिक (नोबेल पारितोषिक) दिले जाते. नोबेल पारितोषिक सहा वेगवेगळ्या क्षेत्रात दिले जातात आणि प्रत्येक नोबेल पारितोषिक स्वतंत्र समितीद्वारे प्रदान केले जाते. नोबेल पारितोषिक हा जगातील बौद्धिक कामगिरीसाठी सर्वात प्रतिष्ठित पुरस्कार मानला जातो, जो स्वीडिश संशोधक आणि उद्योगपती अल्फ्रेड नोबेल यांनी प्रदान केलेल्या निधीतून दरवर्षी दिला जातो.

नोबेल पारितोषिकाची रक्कम किती आहे? 

नोबेल फाऊंडेशनने १९०१ साली स्वीडिश शास्त्रज्ञ आल्फ्रेड नोबेल यांच्या स्मरणार्थ स्थापित केलेला शांतता, साहित्य, भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, वैद्यकीय विज्ञान आणि अर्थशास्त्र या क्षेत्रातील हा जगातील सर्वोच्च पुरस्कार आहे. या पुरस्काराच्या स्वरूपात प्रशस्तीपत्रासह 10 दशलक्ष डॉलर्सची रक्कम दिली जाते. 

 नोबेल पुरस्कार कोणत्या क्षेत्रात दिला जातो  

नोबेल पुरस्कार हा शांतता, साहित्य, भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, वैद्यकीय विज्ञान आणि अर्थशास्त्र या क्षेत्रातील जगातील सर्वोच्च पुरस्कार आहे. नोबेल फाउंडेशन नोबेल पुरस्कारांचे प्रशासकीय काम पाहते. नोबेल फाउंडेशनची स्थापना 1900 मध्ये झाली. रॉयल स्वीडिश अॅकॅडमी ऑफ सायन्सेस भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक विजेत्यांची निवड करते. 

त्याच वेळी, कॅरोलिन इन्स्टिट्यूट, स्टॉकहोम, स्वीडनमधील नोबेल असेंब्ली वैद्यकीय क्षेत्रातील विजेत्यांची नावे जाहीर करते. नोबेल पुरस्कार मध्ये साहित्य स्वीडिश अकादमी दिले जाते, स्टॉकहोम, स्वीडन, आणि नोबेल शांती पुरस्कार दिले जाते.   

प्रथमच नोबेल पारितोषिक कधी देण्यात आले? 

1901 मध्ये भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, वैद्यकशास्त्र, साहित्य आणि शांतता या क्षेत्रांत पहिले नोबेल पारितोषिक देण्यात आले. पहिले नोबेल पारितोषिक विल्हेल्म कॉनराड रोत्झेन यांना भौतिकशास्त्राच्या क्षेत्रात, जेकोबस हेन्रिकस व्हँट हॉफ यांना रसायनशास्त्राच्या क्षेत्रात, एमिल फॉन बेहरिंग यांना वैद्यक क्षेत्रात, सुली प्रुधोमे यांना साहित्य क्षेत्रात आणि हेन्री ड्युनंट यांना शांतता क्षेत्रात देण्यात आले. .

नोबेल पुरस्काराचा इतिहास काय आहे?

कोण होते आल्फ्रेड नोबेल-

शास्त्रज्ञ अल्फ्रेड नोबेल यांनी डायनामाइट नावाच्या स्फोटकाचा शोध लावला. अल्फ्रेड नोबेल यांचे १० डिसेंबर १८९६ रोजी इटलीतील सॅन रेमो येथे निधन झाले. त्याच्या आयुष्याच्या शेवटच्या दिवसात, त्याला त्याच्या शोधांबद्दल खूप पश्चाताप झाला ज्यामुळे युद्धात मोठा विनाश झाला. मानवी हितसंबंधाने प्रेरित होऊन, त्याने आपल्या संपत्तीचा वापर करून भौतिकशास्त्र, रसायनशास्त्र, वैद्यकशास्त्र, साहित्य आणि शांतता या क्षेत्रातील सर्वोत्कृष्ट कार्याला दरवर्षी पुरस्कार देणारा पुरस्कार स्थापित केला. 

अल्फ्रेड नोबेलचा करार-  

अल्फ्रेड नोबेल यांच्या इच्छेनुसार 1895 मध्ये नोबेल पारितोषिकांची स्थापना करण्यात आली. 

अल्फ्रेडने मृत्युपत्रात लिहिले की, त्याचे सर्व पैसे नोबेल फाउंडेशनला द्यावे आणि या पैशातून नोबेल पारितोषिक देण्यात यावे. 

त्याने आपल्या मृत्युपत्रात लिहिले आहे की, त्याच्या संपत्तीचा बहुतांश भाग एका निधीमध्ये ठेवावा आणि त्याचे वार्षिक व्याज ज्यांनी मानवजातीसाठी उत्कृष्ट योगदान दिले त्यांना पुरस्कृत केले जावे.