कडधान्य आपल्या आहारात महत्त्वाची भूमिका बजावतात. मात्र आजच्या धकाधकीच्या म्हणण्यापेक्षा 'फास्ट फूड'च्या युगात घरातूनच काय तर हॉटेलमधून कडधान्याची हकलपट्टी झाली आहे. कडधान्याच्या अभावामुळे मानवाच्या स्वास्थ्यावर विपरित परिणाम होतांना आपल्याला दिसत आहे. कडधान्यातील विशेष म्हणजे ते जास्त शिजविल्यानंतर देखील त्याच्यातील पोषकतत्वे कायम राहतात. तसेच त्यात भरपूर प्रमाणात जीवनसत्व व पोषकतत्वे असतात.
चला तर मग कडधान्यामध्ये लपलय काय-
ND
* तूर डाळ : तूर डाळीत खनिज, कार्बोहाइड्रेट, लोहयुक्त खनिज, कॅल्शियम यांचे योग्य प्रमाण असते. तूर डाळ पचण्यास सोपी जाते. लहान बालकांना तूर डाळीचे पाणी पिण्यास देतात. तसेच आजारी व्यक्तिस तूरीच्या डाळीची खिचडी खाण्यास देतात. मात्र दमा व वाताचे आजार असणार्‍या व्यक्तिंना तूर डाळीपासून त्रास होतो.
ND
* मूग : शिजविलेले किंवा भिजविलेले मूगमध्ये भरपूर प्रमाणात पोषकतत्त्वे असून ते मानवास आरोग्यवर्धिनी असातात. कोम आलेल्या मूगमध्ये कॅल्शियम, लोहयुक्त खनिज, प्रोटीन, कार्बोहाइड्रेट व व्हिटॅमिन्स यांच्या मात्रा दुपटीने वाढतात. ताप व खोकला झालेल्या व्यक्तिसाठी ते लाभदायी असतात.
ND
* हरभरे : हरभरे व हरभर्‍याची डाळ मानवी आरोग्यासह सौंदर्यास देखील उत्तम आहे. यात कार्बोहाइड्रेट, प्रोटीन, कॅल्शियम, लोहयुक्त खनिज व विटामिन्स भरपूर प्रमाणात असतात. रक्तदाब, खोकला व काविळ या आजारावर लाभदायी असून हरभर्‍याच्या डाळीचे पीठ केस व त्वचेच्या सौंदर्यावर गुणकारी असते.
ND
* उडीद : उडदाची दाळ शरीरास ठंड असते. मानवी आहारात तीचा उपयोग करते वेळी शुध्द तूपात हींग टाकून त्याची वाफ दिली पाहिजे. यात देखील कार्बोहाइड्रेट, व्हिटॅमिन्स, कॅल्शियम व प्रोटीन भरपूर प्रमाणात आढळतात. मुळव्याध, दमा, पक्षाघात आदी आजार असलेल्यांनी त्यांच्या आहारात उडीद दाळीचा जास्त वापर केला पाहिजे.
ND
* मठ : मठ व मठाची डाळ कार्बोहाइड्रेट, व्हिटॅमिन्स, कॅल्शियम व प्रोटीन युक्त असल्याने कृष्ठरोग व विषमज्वरनाशक असते.
ND
* मसूर : मसूरची डाळीचा उपयोग रक्तशूध्दी तसेच रक्तवाढीसाठी होतो. जूलाब, खोकला व अपचन यावर मसूरची डाळ लाभदायी असते.
