इस्रायल गाझावर जमिनीवर हल्ला करणार का? शिजैया ऑपरेशनवर युद्ध गुन्ह्यांचा आरोप का करण्यात आला?
मंगळवार, 17 ऑक्टोबर 2023 (14:10 IST)
2014 मध्ये हमासने तीन इस्रायली तरुणांचे अपहरण करून त्यांची हत्या केली होती. त्यानंतर इस्रायलने गाझामधील शिजैया येथे जमिनीवर लष्करी कारवाई सुरू केली. इस्रायल आणि हमास यांच्यात सुरू असलेल्या युद्धाला 10 दिवस झाले आहेत. यामध्ये आतापर्यंत 1400 इस्रायलच्या लोकांनी आपला जीव गमावला आहे. त्याच वेळी, इस्रायलच्या पलटवारात मृतांची संख्या आता 2500 च्या जवळ पोहोचली आहे. परिस्थिती आणखी चिघळण्याची शक्यता आहे. किंबहुना, इस्रायली लष्कर लवकरच सागरी आणि जमिनीच्या मार्गाने गाझावर हल्ला करण्याच्या तयारीत आहे.
अशा परिस्थितीत गाझावर हल्ला करण्यासाठी इस्रायल काय तयारी करत आहे, असे प्रश्न उपस्थित केले जात आहेत. तो हमासबद्दल काय म्हणाला? इस्रायलने गाझामध्ये घुसून हल्ला केल्यास त्याचे काय परिणाम होतील? गाझावर यापूर्वी कधी जमिनीवर हल्ला झाला आहे का? चला समजून घेऊया...
इस्रायल गाझावर जमिनीवर हल्ला करण्याच्या तयारीत आहे का? रविवारी कॅबिनेटच्या साप्ताहिक बैठकीदरम्यान इस्रायलचे पंतप्रधान बेंजामिन नेतन्याहू म्हणाले, 'हमासला वाटले होते की इस्रायल फुटेल. पण आम्ही हमासलाच नष्ट करू. आम्ही हमासला पूर्णपणे नष्ट करू, असा निर्धार केला आहे. इस्रायल हमासला प्रत्युत्तर देत राहील, असे नेतान्याहू म्हणाले.
इस्रायल सरकारने सोमवारी गाझाला संपूर्ण वेढा घातल्याची घोषणा केली. यासोबतच गाझामध्ये पाणी आणि वीज या मूलभूत गरजांच्या पुरवठ्यावर बंदी कायम आहे. इस्रायली सैन्याने लोकांना उत्तर गाझा पट्टी रिकामी करण्यास सांगितले होते आणि दोन सुरक्षित कॉरिडॉर देखील दिले होते. लेफ्टनंट कर्नल पीटर लर्नर यांनी माहिती दिली की, उत्तर गाझामध्ये राहणाऱ्या लोकांना दक्षिणेकडे पाठवण्याचा लष्कराचा प्रयत्न आहे.
हमासचे अनेक कमांडर मारले, आता प्रमुख निशाण्यावर दरम्यान, इस्रायली लष्कर हमासच्या कमांडर्सना हवाई हल्ले करून ठार करण्यात व्यस्त आहे. या हल्ल्यांमध्ये हमासच्या नौदल कमांडो युनिट नुखबाचा कमांडर बिलाल अल-केद्रा, हमासचे हवाई दल प्रमुख अबू मुदाद आणि कमांडो दल प्रमुख अली कादी मारले गेले आहेत. इस्रायल डिफेन्स फोर्सेस (आयडीएफ) चे आंतरराष्ट्रीय प्रवक्ते ले. कर्नल रिसर्च हेच म्हणाले की आता सिनवारची पाळी आहे. इस्रायलमध्ये ऑक्टोबर 7 च्या वेस्टर्न नेगेव हत्याकांडासाठी तो जबाबदार आहे.
ओसामा बिन लादेनप्रमाणेच याह्या सिनवार हा या हत्याकांडाचा मास्टरमाईंड होता, असे हेच यांनी सांगितले. पॅलेस्टाईनमध्येही त्याचे काम लोकांना मारण्याचे होते. ज्या पॅलेस्टिनींना तो इस्रायलचा मित्र मानत होता त्यांना तो मारायचा. त्यावरून त्याला खान युनूसचे बुचर हे नाव मिळाले. या माणसाला आणि त्याच्या गटाला संपवूनच आपण संपवू. यासाठीची मोहीम दीर्घकाळ सुरू राहू शकते.
हिजबुल्लाही निशाण्यावर
इस्रायलच्या उत्तर सीमेवरील लेबनॉनमधून हिजबुल्लाह इस्रायलवर छोटे-छोटे हल्ले करत आहे. हेच म्हणाले की, सैन्य हळूहळू दक्षिण गाझा पट्टीत पुढे जाईल. प्रत्‍येक लक्ष्‍य गाठण्‍यापूर्वी सखोल बुद्धिमत्ता विश्‍लेषण केले जाईल. सध्या हमासच्या नुहबा युनिटचा खात्मा केला जात आहे, या युनिटचे दहशतवादी हल्ल्यांमध्ये आघाडीवर होते.
गाझामध्ये सध्या काय परिस्थिती आहे, जमिनीवर हल्ला झाला तर काय होईल? जगातील सर्वात लहान क्षेत्रांपैकी एक असलेल्या गाझा पट्टीचे स्मशानभूमीत रूपांतर होण्याची भीती रेड क्रॉसने व्यक्त केली आहे. वास्तविक, गाझा पट्टीचे एकूण क्षेत्रफळ केवळ 365 चौरस किमी आहे. त्याची लांबी फक्त 41 किलोमीटर आणि कमाल रुंदी 12 किलोमीटर आहे. युनायटेड नेशन्सच्या म्हणण्यानुसार, 365 स्क्वेअर किलोमीटरच्या या छोट्या भागात किमान 23 लाख लोक राहतात. हे जगातील 63 वे सर्वात दाट लोकवस्तीचे शहरी क्षेत्र आहे.
युनिसेफच्या आकडेवारीनुसार गाझा पट्टीमध्ये अंदाजे 1 दशलक्ष मुले राहतात. याचा अर्थ असा की जर गाझावर जमिनीवर हल्ला झाला तर येथे राहणारी मुले मानवतावादी संकटाला बळी पडतील. सीआयएच्या मते, सुमारे 40 टक्के लोकसंख्या 15 वर्षांपेक्षा कमी वयाची आहे. युनायटेड नेशन्स रिलीफ अँड वर्क एजन्सीच्या मते, येथील एकूण लोकसंख्येमध्ये 1.4 दशलक्षाहून अधिक पॅलेस्टिनी निर्वासित आहेत. कोणताही हल्ला या निर्वासितांच्या जीवनावर गंभीर परिणाम करेल. जागतिक बँकेच्या आकडेवारीनुसार गाझा पट्टीत जगातील सर्वाधिक बेरोजगारी दर आहे. इथली 80 टक्के लोकसंख्या मूलभूत गरजांसाठीही आंतरराष्ट्रीय मदतीवर अवलंबून आहे. नुकत्याच सुरू झालेल्या संघर्षामुळे बाह्य मदतीवरही परिणाम होत असून त्यामुळे परिस्थिती आणखी बिघडण्याची भीती व्यक्त केली जात आहे.
गाझावर यापूर्वी कधी जमिनीवर हल्ला झाला आहे का?
2014 मध्ये हमासने तीन इस्रायली तरुणांचे अपहरण करून त्यांची हत्या केली होती. यानंतर दोन्ही बाजूंच्या हल्ल्यात अनेक पॅलेस्टिनी आणि इस्रायली नागरिक मारले गेले. त्यानंतर इस्रायलने गाझामधील शिजैया येथे जमिनीवर लष्करी कारवाई सुरू केली. हल्ल्यांनंतर, संयुक्त राष्ट्राने आपल्या अहवालात म्हटले आहे की शिजैया ऑपरेशनमध्ये अंदाधुंद गोळीबाराचा समावेश असल्याचे मजबूत संकेत आहेत जे युद्ध गुन्हा ठरू शकतात. आंतरराष्ट्रीय फौजदारी न्यायालय सध्या लढाई दरम्यान दोन्ही बाजूंनी केलेल्या कोणत्याही युद्धगुन्ह्याची चौकशी करत आहे.
