एकनाथ संभाजी शिंदे हे शिवसेना नेते असून महाराष्ट्राच्या मंत्रिमंडळात नगरविकास आणि सार्वजनिक बांधकाम (सार्वजनिक उपक्रम) या खात्यांचे कॅबिनेट मंत्री आहेत. या आधी 2015 ते 2019 पर्यंत एकनाथ शिंदे हे सार्वजनिक बांधकाम या खात्याचे कॅबिनेट मंत्री होते. 2019 च्या सुरुवातीपासून त्यांनी आरोग्य खात्याची देखील जबाबदारी सांभाळली. ठाण्यातील कोपरी-पांचपाखाडी विधानसभा मतदारसंघातून ते सलग तीन वेळा (2009, 2014 आणि 2019) आणि तत्पूर्वी पूर्वीच्या एकत्रित ठाणे विधानसभा मतदारसंघातून एकदा (2004) असे चार वेळा आमदार म्हणून विधानसभेवर निवडून गेले आहेत. शिवसेनाप्रमुख बाळासाहेब ठाकरे आणि धर्मवीर आनंद दिघे यांच्या प्रभावामुळे ते 1980 च्या दशकात शिवसेनेत दाखल झाले. एका साध्या शाखाप्रमुखापासून त्यांच्या राजकीय कारकिर्दीला सुरुवात झाली आणि कठोर मेहनत, धडाडी, सर्वांना सोबत घेऊन जाण्याची वृत्ती आणि प्रत्येक कामाला शेवटापर्यंत घेऊन जाण्याची धमक या वैशिष्ट्यांमुळे आज शिवसेना नेतेपदापर्यंत त्यांची वाटचाल झाली आहे.
डोळ्यादेखत पाण्यात बुडाले होते मुलं तेव्हा सोडले होते राजकारण
2 जून 2000 रोजी एकनाथ शिंदे त्यांचा 11 वर्षांचा मुलगा दिपेश आणि 7 वर्षांची मुलगी शुभदा यांना घेऊन सातारा येथे गेले होते. बोटिंग करत असताना अपघात झाला आणि शिंदे यांची दोन्ही मुले डोळ्यासमोर बुडाली. त्यावेळी शिंदे यांचे तिसरे अपत्य श्रीकांत अवघे 14 वर्षांचे होते.
एका मुलाखतीत या वेदनादायक घटनेची आठवण करून देताना शिंदे म्हणाले होते, 'तो माझ्या आयुष्यातील सर्वात काळा दिवस होता. मी पूर्णपणे तुटले होतो. मी सर्वकाही सोडण्याचा निर्णय घेतला, राजकारणही. या घटनेला 22 वर्षे झाली आहेत.
शिंदे यांचा जन्म 9 फेब्रुवारी 1964 रोजी झाला. ते महाराष्ट्रातील सातारा जिल्ह्यातील पहाडी जावळी तालुक्यातील रहिवासी आहेत, परंतु त्यांची कार्यभूमी ठाणेच राहिली. शिंदे सुरुवातीला ठाण्यात ऑटो चालवायचे. शिवसेनेचे खंबीर नेते आनंद दिघे यांहून प्रभावित होऊन त्यांनी शिवसेनेत प्रवेश केला. प्रथम शिवसेनेचे शाखाप्रमुख आणि नंतर ठाणे महापालिकेचे नगरसेवक निवडून आले. मुलाच्या निधनानंतर शिंदे यांनी राजकारण सोडण्याचा निर्णय घेतला तेव्हा दिघे यांनीच त्यांना परत आणले.
आनंद दिघे यांच्या आकस्मिक निधनानंतर शिंदे यांना राजकीय वारसा मिळाला
26 ऑगस्ट 2001 रोजी अचानक दिघे यांचे अपघाती निधन झाले. त्याच्या मृत्यूला आजही अनेकजण हत्या मानतात. नुकताच दिघे यांच्या मृत्यूवर मराठीत धरमवीर नावाचा चित्रपटही आला आहे. डिगे यांना धरमवीर म्हणूनही ओळखले जात होते.
दिघे यांच्या निधनानंतर शिवसेनेला ठाण्यातील वर्चस्व राखण्यासाठी एका चेहऱ्याची गरज होती. ठाकरे कुटुंबाला निवांत वृत्तीने ठाणे सोडता आले नाही. त्याचं कारण म्हणजे ठाणे हा महाराष्ट्रातील मोठा जिल्हा आहे. शिंदे यांचा सुरुवातीपासूनच दिघे यांच्याशी संबंध असल्याने त्यांचा राजकीय वारसा शिंदे यांना मिळाला.
शिंदे सलग चार वेळा विजयी होऊन विधानसभेत पोहोचले
शिंदे हेही त्यांच्या गुरूप्रमाणे लोकनेते होते. 2004 मध्ये पहिल्यांदा आमदार झाले. त्यानंतर कधीच मागे वळून पाहिले नाही. लवकरच त्यांनी ठाण्यात असा दबदबा निर्माण केला की ते तिथल्या राजकारणाचे केंद्र बनले. 2009, 20014 आणि 2019 च्या विधानसभा निवडणुकीतही त्यांच्या विजय झाला. 2014 मध्ये ते विरोधी पक्षनेतेही झाले.
मंत्रीपदावर असताना शिंदे यांच्याकडे नेहमीच महत्त्वाची खाती होती. 2014 मध्ये ते फडणवीस सरकारमध्ये सार्वजनिक बांधकाम मंत्री होते. यानंतर 2019 मध्ये शिंदे यांच्याकडे सार्वजनिक आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण आणि शहरी विकास मंत्रालयाची जबाबदारी आली. महाराष्ट्रात मुख्यमंत्री सहसा हा विभाग त्यांच्याकडे ठेवतात. एकनाथ शिंदे यांच्या कामाचा धडाका बघून उद्धव ठाकरे यांनी जानेवारी 2019 मध्ये त्यांच्याकडे आरोग्यमंत्रीपदाची जबाबदारी सोपवली. आरोग्यमंत्री म्हणून त्यांना जेमतेम सात ते आठ महिन्यांचा कालावधी मिळाला. परंतु, एवढ्या अल्प कालावधीतही त्यांनी धडाकेबाज निर्णय घेत अनेक प्रलंबित विषय मार्गी लावले आणि सार्वजनिक आरोग्य व्यवस्था बळकट करण्याचा प्रयत्न केला.
मुलासाठी खास
आपले वर्चस्व वाढवण्यासाठी शिंदे यांनी आपल्या मुलालाही मैदानात उतरवले. व्यवसायाने डॉक्टर असलेले श्रीकांत शिंदे हे कल्याण लोकसभा मतदारसंघातून खासदार आहेत.
श्रीकांत म्हणतात की भाजपसोबतच्या त्यांच्या राजकारणाला सोनेरी भविष्य आहे. भाजपनेही विशेषत: माजी मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी नेहमीच एकनाथ शिंदे यांना आतून मजबूत केले आहे. शिंदे हे उद्धव ठाकरेंविरुद्ध बंड करण्याचा सर्वात मजबूत दुवा असल्याचे फडणवीसांना माहीत होते.
शिंदे यांना बाजूला केले जात असल्याचे भाजपने अनेकवेळा सांगितले आहे. भाजपनेच शिंदे यांना शिवसेनेत आपले महत्त्व नाही, याची वारंवार जाणीव करून दिली. शिंदे ठाकरेंवर नाराज आहेत आणि कधीही निघून जाऊ शकतात, असे वातावरण असताना ठाकरे यांनीही शिंदेंपासून दुरावले.
महाराष्ट्रातील ठाणे जिल्ह्यातून राजकीय प्रवासाला सुरुवात करणाऱ्या शिंदे यांना उद्धव ठाकरेंचे दूत म्हटले जायचे. कोणत्याही जिल्ह्यात राजकीय संकट आले की ते सोडवण्यासाठी शिंदेच जात असत. याचे उदाहरण कोविड काळदरम्यान देखील दिसून आले.
गेल्या दोन वर्षांत मुख्यमंत्री उद्धव ठाकरे यांनी एकही मोठी बैठक घेतली नाही किंवा आमदारांचीही फारशी भेट घेतली नाही. ठाकरेंऐवजी शिंदे आमदारांच्या भेटीगाठी घेत त्यांचे प्रश्न सोडवत राहिले. येथेच त्यांनी शिवसेना आमदारांचा विश्वास जिंकून त्यांना बंडखोरीसाठी तयार केले.
एकनाथ शिंदे यांच्या नेतृत्वाखाली सुरू असलेले महत्त्वपूर्ण प्रकल्प
