पौराणिक मान्यतेनुसार जेव्हा संपूर्ण जग अंधारात बुडाले होते, तेव्हा माता कुष्मांडा यांनी आपल्या गोड हास्याने विश्वाची निर्मिती केली. कुष्मांडा मातेची पूजा केल्याने बुद्धी वाढते असे मानले जाते. कुष्मांडा देवीची विधीपूर्वक पूजा केल्यानंतर तिची आरती करून पूजा संपवावी.
कूष्मांडा देवी पूजन पद्धत
शारदीय नवरात्रीच्या चौथ्या दिवशी कुष्मांडा देवीची पूजा करताना पिवळ्या रंगाचे कपडे घाला. पूजेच्या वेळी देवीला फक्त पिवळे चंदन लावावे. यानंतर कुमकुम, माऊली, अक्षत अर्पण करा. सुपारीच्या पानावर थोडेसे केशर
घेऊन ओम ब्रिम बृहस्पते नमः या मंत्राचा उच्चार करताना देवीला अर्पण करा. आता ओम कुष्मांडाय नमः या मंत्राचा एक जप करा आणि दुर्गा सप्तशती किंवा सिद्ध कुंजिका स्तोत्राचा पाठ करा. कुष्मांडा आईला पिवळा रंग खूप आवडतो. या दिवशी पूजेदरम्यान देवीला पिवळे वस्त्र, पिवळ्या बांगड्या आणि पिवळी मिठाई अर्पण करावी. कुष्मांडा देवीला पिवळे कमळ आवडते. असे मानले जाते की ते देवीला अर्पण केल्याने साधकाला चांगले आरोग्य प्राप्त होते.