Mohammed Shami Energy Drink Controversy : खेळ, धर्म आणि समाज यांच्यातील तणाव

दुबई येथे खेळल्या जाणाऱ्या आयसीसी चॅम्पियन्स ट्रॉफी 2025 च्या उपांत्य फेरीत भारताने ऑस्ट्रेलियाला हरवून अंतिम फेरीत प्रवेश केला. या विजयात वेगवान गोलंदाज मोहम्मद शमीने महत्त्वाची भूमिका बजावली, त्याने 10 षटकांत 48 धावा देत 3 बळी घेतले. पण या मोठ्या कामगिरीपेक्षाही, त्याच्या त्या छायाचित्राची बरीच चर्चा आहे ज्यामध्ये तो मैदानावर एनर्जी ड्रिंक पिताना दिसत आहे. रमजानचा महिना असल्याने, या चित्रामुळे एक नवीन वाद निर्माण झाला आहे. अखिल भारतीय मुस्लिम जमातचे अध्यक्ष मौलाना शहाबुद्दीन रझवी बरेलवी यांनी याला "पाप" म्हटले, तर सामान्य जनता आणि काही मुस्लिम नेते दोन्ही बाजूंनी विभागले गेले. या घटनेमुळे खेळ आणि धर्म यांच्यातील संतुलनाबद्दल एक खोल प्रश्न उपस्थित होतो.

मौलानांचे विधान आणि त्याचा आधार: मौलाना शहाबुद्दीन यांनी शमीने रोजा न ठेवण्याबाबत कडक भूमिका घेतली. ते म्हणाले, "रोज ठेवणे हे इस्लामच्या अनिवार्य कर्तव्यांपैकी एक आहे. जर निरोगी माणूस रोजा ठेवत नसेल तर तो एक मोठा गुन्हेगार आहे. सामन्यादरम्यान एनर्जी ड्रिंक्स पिऊन शमीने चुकीचा संदेश दिला. तो शरियतच्या दृष्टीने गुन्हेगार आहे." मौलानांचा युक्तिवाद असा आहे की जर शमी खेळत असेल तर तो निरोगी आहे आणि निरोगी असूनही उपवास न ठेवणे हे इस्लामिक नियमांचे उल्लंघन आहे. त्यांच्या या विधानामुळे सोशल मीडियावर जोरदार चर्चा सुरू झाली. काही लोकांनी त्याचे समर्थन केले, तर काहींनी त्याला अतिरेकी म्हटले.

मौलानांच्या या विधानानंतर सोशल मीडियावर वाद सुरू झाला. काही लोक म्हणाले, 'शमी एक खेळाडू आहे, त्याला मैदानावर हायड्रेटेड राहण्याची गरज आहे.' यात काय चूक आहे? तर काहींनी मौलानांना पाठिंबा दिला आणि म्हटले की, 'रमजानमध्ये रोजा सोडणे चुकीचे आहे, जरी एखादा क्रिकेटपटू असला तरी.' पण प्रश्न असा आहे की - शमीने हे करणे खरोखरच गुन्हा होता का? की हा फक्त खेळाचा भाग होता?

आम्ही याबद्दल सामान्य मुस्लिम समुदायाशी आणि काही तज्ञांशी बोललो. एका व्यक्तीने म्हटले, 'जर कोणी आजारी असेल किंवा कठीण परिस्थितीत असेल तर शरियतमध्ये रोजा सोडण्याची परवानगी आहे.' शमी उन्हात 10 षटके टाकत होता, कदाचित ती त्याची सक्ती होती. त्याच वेळी, एका मौलवीने म्हटले, 'जर शमी निरोगी असता तर त्याचे कर्तव्य होते की त्याने रोजा ठेवावा.' पण ही त्याची वैयक्तिक बाब आहे, त्याला इतके महत्त्व देणे योग्य नाही.

शमीची बाजू आणि पाठिंबा: शमीने अद्याप या वादावर कोणतेही अधिकृत विधान केलेले नाही परंतु त्याच्या समर्थकांचे म्हणणे आहे की खेळाडूसाठी मैदानावरील कामगिरी सर्वात महत्वाची असते. राष्ट्रवादी काँग्रेस-एससीपीचे आमदार रोहित पवार म्हणाले, "जर शमीला वाटत असेल की रोजा केल्याने त्याच्या कामगिरीवर परिणाम होईल, तर तो देशासाठी खेळताना ते सोडून देऊ शकतो. तो एक कट्टर भारतीय आहे आणि प्रत्येक मुस्लिमाला त्याचा अभिमान आहे. खेळात धर्म आणू नये." त्याचप्रमाणे, शिया धर्मगुरू यासूब अब्बास यांनी मौलानांच्या विधानाला स्वस्त लोकप्रियतेचा स्टंट म्हटले आणि सांगितले की रोजा न ठेवणे ही वैयक्तिक बाब आहे. शमीचा भाऊ मोहम्मद झैद म्हणाला, "प्रवासादरम्यान रोजा सोडण्याची परवानगी शरियामध्ये आहे. शमी देशासाठी खेळत आहे, त्यात काय चूक आहे?"

मुस्लिम समुदाय आणि सामान्य लोकांचे मत: या मुद्द्यावर मुस्लिम समुदायातही मतभेद निर्माण झाले आहेत. काहींचा असा विश्वास आहे की रमजानमध्ये रोजा सोडणे चुकीचे आहे, विशेषतः जेव्हा शमीसारखा प्रभावशाली व्यक्ती असे करतो. एका सोशल मीडिया वापरकर्त्याने लिहिले की, "फुटबॉलर्स 90 मिनिटे उपवास करून खेळतात, शमीही तेच करू शकला असता." त्याच वेळी, काही लोक म्हणतात की आजारपणात किंवा कठीण परिस्थितीत रोजा सोडण्यास शरियतमध्ये सूट आहे. "10 षटके गोलंदाजी करणे सोपे नाही, विशेषतः दुबईच्या उन्हात. ते कदाचित एक सक्ती असेल," असे एका जाणकाराने सांगितले. सामान्य लोकांमध्येही यावर वादविवाद आहे - काही जण ते वैयक्तिक स्वातंत्र्य मानतात, तर काही जण ते धार्मिक नियमांचे उल्लंघन मानतात.

खेळ आणि धर्म यांच्यातील संघर्ष: खेळ आणि धर्म यांच्यातील संघर्ष निर्माण होण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. भूतकाळात, रशीद खान, मोईन अली आणि हाशिम आमला यांसारख्या खेळाडूंनी रमजानमध्ये खेळण्याच्या निर्णयामुळे चर्चा निर्माण केली आहे. हाशिम आमला उपवास करून खेळला तर इतर अनेक खेळाडू परिस्थितीनुसार खेळू शकले नाहीत. शमीचा मुद्दा मोठा झाला कारण तो भारतासारख्या देशाचा आहे, जिथे खेळ भावना आणि ओळखीशी जोडलेला आहे. प्रश्न असा आहे की - खेळाडूचे पहिले कर्तव्य देशासाठी काम करणे आहे की त्याच्या धर्माचे नियम पाळणे?

काय बरोबर आहे?- या वादाचे दोन पैलू आहेत. प्रथम, धार्मिक नियमांची कडकपणा. मौलानांचे विधान इस्लामिक शरियावर आधारित आहे, परंतु ते आधुनिक संदर्भाकडे दुर्लक्ष करते असे दिसते. दुसरे म्हणजे, खेळाच्या मागण्या. क्रिकेटसारख्या खेळासाठी शारीरिक आणि मानसिक ताकदीची आवश्यकता असते आणि डिहायड्रेशन खेळाडूसाठी धोकादायक ठरू शकते. शमीने भारताला विजय मिळवून दिला आणि तो त्याच्या व्यावसायिक कर्तव्याचा एक भाग होता. प्रवास किंवा आरोग्याच्या कारणास्तव सूट देण्याची तरतूद शरियतमध्ये देखील आहे, जी मौलानांनी दुर्लक्षित केली. या वादातून हे देखील दिसून येते की सार्वजनिक व्यक्तींकडून समाजाच्या अपेक्षा किती गुंतागुंतीच्या असू शकतात.

मोहम्मद शमीच्या एनर्जी ड्रिंक वादातून खेळ आणि धर्म यांच्यात संतुलन राखण्याचे आव्हान अधोरेखित होते. मौलानांचे विधान धर्मांधतेला प्रोत्साहन देऊ शकते, परंतु शमीच्या समर्थनार्थ उठणारे आवाज वैयक्तिक स्वातंत्र्य आणि राष्ट्रीय कर्तव्याबद्दल बोलतात. सत्य हे आहे की ही वैयक्तिक निर्णयाची बाब आहे, जी अनावश्यकपणे वाढवून देण्यात आली. शमीने देशासाठी जे केले ते त्याची वचनबद्धता दर्शवते. समाजाने त्यांच्या कामगिरीचा अभिमान बाळगला पाहिजे आणि त्यांच्या वैयक्तिक निवडींना लक्ष्य करू नये. तुम्ही सहमत आहात का? कृपया तुमचे मत कळवा.