3 मार्चपासून फाल्गुन महिना सुरू होईल. रंगांचा सण होळीही याच महिन्यात साजरी होणार आहे. हिंदू धर्मात होळी या सणाला विशेष महत्त्व आहे. होळी हा सण फाल्गुन महिन्यातील पौर्णिमेला साजरा केला जातो. मात्र फाल्गुन महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील अष्टमीपासून होलाष्टक सुरू होते. फाल्गुन अष्टमी ते होलिका दहन असे आठ दिवस होलाष्टकात मांगलिक व शुभ कार्य निषिद्ध मानले जातात. या आठ दिवसात कोणतेही शुभ कार्य केले जात नसले तरी देवतेची पूजा करण्यासाठी हे दिवस अतिशय शुभ मानले जातात. होलाष्टक कधीपासून आहे आणि या काळात कोणती कामे करण्यास मनाई आहे ते जाणून घेऊया.
होलाष्टकात शुभ कार्य का केले जात नाही
होलाष्टकच्या आठ दिवसात शुभ कार्य न करण्यामागे एक पौराणिक कथा आहे. त्यानुसार फाल्गुन शुक्ल अष्टमी तिथीला कामदेवाने शिवाची तपश्चर्या भंग केल्यामुळे कामदेवाची राख झाली होती. दुसर्‍या एका आख्यायिकेनुसार राजा हिरण्यकश्यपने आपली बहीण होलिका हिच्यासह पुत्र प्रल्हादला भगवान विष्णूच्या भक्तीपासून दूर करण्यासाठी या आठ दिवसांत प्रचंड यातना दिल्या होत्या. त्यामुळे विवाह, गृहप्रवेश, मुंडण समारंभ इत्यादी शुभ कार्ये करण्यासाठी होळाष्टक कालावधी अशुभ मानले जातात.
होलाष्टकावर ही कामे करू नये
फाल्गुन महिन्यातील शुक्ल पक्षातील अष्टमी तिथीपासून होलाष्टक सुरू होते. होलाष्टक करताच हिंदू धर्माशी संबंधित सोळा संस्कारांसह कोणतेही शुभ कार्य करू नये. नवीन घर घेणे असो की नवीन व्यवसाय सुरू करणे असो, सर्व शुभ कार्ये थांबतात. यादरम्यान कोणाचा मृत्यू झाला तर त्यांच्या अंत्यसंस्कारासाठी शांतीही केली जाते.
होलाष्टकाला देवाची पूजा करावी
एकीकडे होलाष्टकात 16 संस्कारांसह कोणतेही शुभ कार्य करण्यास मनाई आहे, तर हा काळ देव भक्तीसाठी देखील सर्वोत्तम मानला जातो. होळाष्टकाच्या काळात दान केल्याने विशेष फळ मिळते. या काळात मनुष्याने अधिकाधिक भागवत भजन आणि वैदिक अनुष्ठान करावे, जेणेकरून मनुष्याला सर्व संकटांपासून मुक्ती मिळेल. धार्मिक मान्यतांनुसार होलाष्टकात महामृत्युंजय मंत्राचा जप केल्याने सर्व प्रकारच्या रोगांपासून मुक्ती मिळते आणि आरोग्य चांगले राहते.
