क्लिनिकल एम्ब्रिओलॉजी कोर्स करून आयव्हीएफ तंत्रज्ञानात करिअर करा
मंगळवार, 29 जुलै 2025 (06:30 IST)
क्लिनिकल एम्ब्रिऑलॉजी हे एक क्षेत्र आहे जे आयव्हीएफ म्हणजेच इन विट्रो फर्टिलायझेशन तंत्राशी संबंधित आहे. यामध्ये, प्रयोगशाळेत मादी अंडी आणि पुरुष शुक्राणूंचे मिश्रण करून गर्भ तयार केला जातो. या संपूर्ण प्रक्रियेत क्लिनिकल एम्ब्रिऑलॉजिस्टची विशेष भूमिका आहे. हा कोर्स करून, तुम्ही आयव्हीएफ लॅबमध्ये तज्ञ म्हणून काम करू शकता आणि वंध्यत्व उपचारात योगदान देऊ शकता.
आयव्हीएफ तंत्रज्ञान म्हणजेच इन विट्रो फर्टिलायझेशन ही एक अशी पद्धत आहे जी मुले न होण्याच्या समस्येवर उपचार करण्यास मदत करते. यामध्ये, प्रयोगशाळेत स्त्रीचे अंडे आणि पुरुषाचे शुक्राणू मिसळून गर्भ तयार केला जातो. या प्रक्रियेत क्लिनिकल एम्ब्रिऑलॉजिस्टची महत्त्वाची भूमिका असते . क्लिनिकल एम्ब्रिऑलॉजी कोर्स करून, तुम्ही आयव्हीएफ लॅबमध्ये काम करणारे तज्ञ बनू शकता.
हा कोर्स खूप लोकप्रिय आहे. आजकाल त्याची मागणी झपाट्याने वाढत आहे कारण वंध्यत्वाचे प्रमाण वाढत आहे. हा एक उत्तम करिअर पर्याय बनत आहे. या अभ्यासक्रमाबद्दल जाणून घेऊ या.
एमबीबीएस केल्यानंतर, जर तुम्हाला आयव्हीएफ तंत्रज्ञान आणि प्रजनन विज्ञान क्षेत्रात चांगले करिअर करायचे असेल, तर क्लिनिकल एम्ब्रिओलॉजीमध्ये डिप्लोमा हा एक चांगला पर्याय आहे. या कोर्समध्ये तुम्हाला भ्रूणशास्त्र, आयव्हीएफशी संबंधित काम, प्रयोगशाळेच्या पद्धती, अंडी आणि शुक्राणू हाताळण्यासारख्या विशेष तंत्रे शिकवली जातात. या डिप्लोमाद्वारे, तुम्ही वंध्यत्व उपचार आणि सहाय्यक प्रजनन तंत्रज्ञान (एआरटी) मध्ये तज्ञ बनू शकता जे आजच्या आरोग्यसेवा क्षेत्रात वेगाने वाढणारे क्षेत्र आहे.
पात्रता
क्लिनिकल एम्ब्रिऑलॉजी डिप्लोमामध्ये प्रवेश घेण्यासाठी उमेदवाराने बायोलॉजी विषयासह बारावी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे. काही संस्था पदवी (बीएससी) पदवीची देखील मागणी करतात. बारावी किंवा पदवीमध्ये किमान 50% गुण असले पाहिजेत आणि वय किमान 17 वर्षे असावे. काही महाविद्यालये गुणवत्तेच्या आधारे प्रवेश देतात तर काही ठिकाणी प्रवेश परीक्षा किंवा मुलाखत घेतली जाते.
प्रवेश परीक्षा
क्लिनिकल एम्ब्रिऑलॉजी डिप्लोमामध्ये प्रवेश घेण्यासाठी, वेगवेगळी महाविद्यालये स्वतःच्या प्रवेश परीक्षा घेतात. काही महाविद्यालये NEET PG किंवा AIIMS PG प्रवेश परीक्षा सारख्या वैद्यकीय परीक्षेच्या गुणांच्या आधारे देखील प्रवेश देतात. याशिवाय, अनेक खाजगी विद्यापीठे देखील स्वतःच्या प्रवेश परीक्षा घेतात.
एमबीबीएस नंतर, तुम्ही क्लिनिकल एम्ब्रिऑलॉजीचा कोर्स करून आयव्हीएफ आणि फर्टिलिटी ट्रीटमेंट क्षेत्रात करिअर करू शकता. यासाठी तुम्ही क्लिनिकल एम्ब्रिऑलॉजी (2 वर्षे), पोस्ट ग्रॅज्युएट डिप्लोमा (1 वर्ष) किंवा फेलोशिप प्रोग्राम (6-12 महिने) मध्ये एमएससी करू शकता. या कोर्सेसमध्ये आयव्हीएफ तंत्रज्ञान, अंडी आणि शुक्राणू तयार करणे, गर्भाचा विकास आणि गोठवणे यासारख्या प्रक्रिया शिकवल्या जातात. कोर्स पूर्ण केल्यानंतर, तुम्ही आयव्हीएफ क्लिनिक, फर्टिलिटी सेंटर किंवा मोठ्या हॉस्पिटलमध्ये एम्ब्रिऑलॉजिस्ट म्हणून काम करू शकता आणि या क्षेत्रात चांगला पगार आणि परदेशात काम करण्याच्या संधी आहेत.
भारतात भ्रूणविज्ञानाची व्याप्ती खूप चांगली आहे कारण IVF आणि टेस्ट ट्यूब बेबी तंत्रज्ञानाची मागणी सतत वाढत आहे. IVF क्लिनिक, प्रजनन केंद्रे, रुग्णालये, वैद्यकीय संशोधन आणि अध्यापन क्षेत्रात भ्रूणशास्त्रज्ञांची आवश्यकता आहे. अनुभव असल्यास, पगार दरवर्षी 4-6 लाखांपासून सुरू होऊन दरवर्षी 10-20 लाखांपर्यंत जाऊ शकतो. संशोधन आणि परदेशातही भ्रूणशास्त्रज्ञांसाठी चांगल्या संधी आहेत.
करिअर पर्याय
आयव्हीएफ क्लिनिकमधील गर्भतज्ज्ञ: प्रयोगशाळेत गर्भांवर काम करणारे तज्ञ.
प्रजनन केंद्रांमधील प्रयोगशाळा तंत्रज्ञ: चाचण्या आणि प्रक्रियांमध्ये डॉक्टरांना मदत करणारे व्यावसायिक
एंड्रोलॉजी लॅबमध्ये काम: पुरुषांच्या प्रजनन क्षमतेशी संबंधित चाचण्या करण्याची संधी
गर्भशास्त्र संशोधक: नवीन तंत्रे आणि उपचारांवर संशोधन करणारा तज्ञ.
स्टेम सेल बँकिंग तज्ञ: एक व्यावसायिक जो स्टेम पेशी साठवतो आणि व्यवस्थापित करतो.
अध्यापन/शैक्षणिक: महाविद्यालय किंवा संस्थेत शिकवण्याची आणि प्रशिक्षण देण्याची संधी.
फार्मा आणि बायोटेक कंपन्यांमधील नोकऱ्या: संशोधन, विकास किंवा उत्पादन डिझाइनमधील करिअर
क्रायोप्रिझर्वेशन तज्ञ: अंडी, शुक्राणू किंवा गर्भ गोठवण्याचा आणि जतन करण्याचा तज्ञ.
परदेशात करिअरच्या संधी: आयव्हीएफ, संशोधन आणि आरोग्यसेवा क्षेत्रात आंतरराष्ट्रीय नोकऱ्या
जॉब व्याप्ती
आयव्हीएफ प्रयोगशाळा प्रशिक्षण प्रमाणपत्र
आयसीएसआय (इंट्रासाइटोप्लाज्मिक स्पर्म इंजेक्शन) प्रशिक्षण प्रमाणपत्र
एंड्रोलॉजी आणि वीर्य विश्लेषण प्रमाणपत्र
क्रायोप्रिझर्वेशन (भ्रूण आणि शुक्राणू गोठवणे) प्रमाणपत्र
भ्रूण हस्तांतरण तंत्र प्रमाणपत्र
ऊसाइट हाताळणी आणि संस्कृती प्रमाणपत्र
टाईम-लॅप्स एम्ब्रिओलॉजी तंत्र प्रमाणपत्र
आयव्हीएफ लॅब्समधील गुणवत्ता नियंत्रण प्रमाणपत्र
मायक्रोमॅनिप्युलेशन तंत्र प्रमाणपत्र
अस्वीकरण: आरोग्य, सौंदर्य काळजी, आयुर्वेद, योग, धर्म, ज्योतिष, वास्तु, इतिहास, पौराणिक कथा इत्यादी विषयांवर वेबदुनियामध्ये प्रकाशित/प्रसारित केलेले व्हिडिओ, लेख आणि बातम्या केवळ जनहित लक्षात घेऊन तुमच्या माहितीसाठी आहेत. वेबदुनिया याची सत्यता पुष्टी करत नाही. कोणताही प्रयोग करण्यापूर्वी, कृपया तज्ञांचा सल्ला घ्या.
