श्री तुळजाभवानी माहात्म्य - अध्याय २८

श्रीगणेशायनमः ॥ श्रीजगंदबाभक्तिकैवारी ॥ उडीघालोनीसंकटपरिहारी ॥ त्वरितीदेवीमंगलागौरी ॥ नमनतिच्याचरणासी ॥१॥

स्कदंहणेदैत्यश्रेष्ठ ॥ धारासुरपरमवरिष्ठ ॥ लब्धवरहोऊन येथेष्ट ॥ सुखावलाअंतरीं ॥२॥

दानवसेनापरिवारित ॥ यमुनाचलींहोऊनीस्थित ॥ राज्यकरितसेनीतियुक्त ॥ महाबलप्राक्रमी ॥३॥

प्रशासनकरोनसर्वदैत्यासी ॥ जेकांपृथ्वीतलवासी ॥ आज्ञांकितकरोनीसर्वांसी ॥ राज्यकरीतपृथ्वीचें ॥४॥

शुक्राचार्य्गुरुच्याविचारें ॥ सनातनधर्माआचरेबरें ॥ सर्वपृथ्वीसीजिंकुनसारे ॥ लोकस्वाधीनठेविले ॥५॥

बलवीर्यमदोद्धत ॥ स्वर्गदिलोकाजिंकूइच्छित ॥ चतुरंगसैनाउद्योगयुक्त ॥ प्रस्थानकरीततेधवां ॥६॥

रथारुढहोऊनीदैत्यनाथ ॥ दैत्यसंगपरिवारित ॥ अमरपुरासीजऊनत्वरिअ ॥ दूतासीपाठवितदेवाकडे ॥७॥

दूतजाऊनीदेवसभेसी ॥ निरोपसांगतइद्रासी ॥ म्हणेधारासुरत्रिलोकासी ॥ शासनकर्तामहाबली ॥८॥

त्याचादुतमीतुम्हासी ॥ त्याचीआज्ञासंगावयासी ॥ आलोंतेंऐकोनीवेगेंसी ॥ मीसांगेनतैसेंकरावें ॥९॥

देवराजातुंनिश्चित ॥ दुष्करकमेंतुजझालेप्राप्त ॥ भोग्यजेसेंसर्वदेवाप्रत ॥ प्रशस्तमनानेंसर्वराज्य ॥१०॥

विरोचनाचाबलीपुत्र ॥ तोमाझापिताबलावानथोर ॥ जोविष्णुभक्तपरमपवित्र ॥ जितक्रोधजितप्राण ॥११॥

तोसर्वदैत्यजनेश्वर ॥ तुम्हांदेवासीजिंकोनीसत्वर ॥ त्र्यैलोक्याचेंराज्यसमग्र ॥ करिताझालापराक्रमें ॥१२॥

मगत्वामहाविष्णुप्रार्थिला ॥ मगतोआदितीपोटींजन्मला ॥ वामनखुजटरुपभला ॥ वंचिताझालापित्यासमाझ्या ॥१३॥

त्रिपदभुमीचीयाचनाकेली ॥ सद्भावेंदेताझाबळी ॥ वामनेंतझालाबळी ॥ वामनेंतनुवाढविली ॥ वंचिताझालापित्यासमाझ्या ॥१४॥

जेव्हांतोअच्युतहरी ॥ बळीसीघालीतपाताळविवरीं ॥ तेव्हांपासोनितुंइंद्रानिधींरीं ॥ उपभोगघेसीत्रिलोकाचा ॥१५॥

यासीदेवसझालेबहुत ॥ आतादैत्याचाकाळझालाप्राप्त ॥ जितकाकाळत्वाभोगिलानिश्चित ॥ तितकाकाळाम्हीभोगुं ॥१६॥

मीतरीबळीचासुत ॥ त्र्यैलोक्यराज्यकरीन निभ्रात ॥ दुतबोलोइंद्रप्रत ॥ धारासुराचाप्रताप ॥१७॥

तेणेंआराधिलाचतुरानन ॥ अजिंक्यलोकांसझालाजाण ॥ आणिकएक ऐकाकारण ॥ दुतम्हणतसेइंद्रासी ॥१८॥

अदितीदितीदोघीयुवती ॥ कश्यपाच्याभार्याअसती ॥ अदितीपासोनजन्मनिश्चिती ॥ तुझाअसेदेवोत्तमा ॥१९॥

दितीपासोनीआमुचाजन्म ॥ तरीदायादपणाअसेसम ॥ श्रुतिस्मृतियुक्तहानियम ॥ विभागभोक्ते आम्हीदैत्य ॥२०॥

आतांदेइराज्याअम्हासी ॥ सामयौपायेंसांगतोतुजसी ॥ रामौपायेंशुभफलासी ॥ परस्परेंसिद्धहोती ॥२१॥

साम उपायआहेश्रेष्ठ ॥ सामोपायेंकार्यकरितावरिष्ठ ॥ सौजन्यपरस्पर उत्कृष्ट ॥ सामोपायेंराहतसे ॥२२॥

बुद्धिवंतजेसुजाण ॥ त्यांनीसामउपायसोडुन ॥ कलहविग्रहनिष्कर्षजाण ॥ कदापिहीनकरावा ॥२३॥

सामउफायेकार्यन होय ॥ तेंथेंद्कानरुउपाय ॥ तेथेंदानरूपउपाय ॥ दानदेतांहीनघडेकार्य ॥ तरीभेद उपायतोतिसरा ॥२४॥

प्रधानमंत्रीआदिकरुन ॥ देह्साधिग्रामाधिपजन ॥ त्यांसीकाम्हींद्रव्यदेऊन ॥ आपुलेंसेंकरावें ॥२५॥

त्याद्वारानेंसैनिकसर्व ॥ प्रयत्‍नमोडावाएकविधभाव ॥ तेणेंहीकार्यनहोयसंभव ॥ तरीमगौपायदंडवथा ॥२६॥

विग्रहम्हणजेसमरंगण ॥ करोनीजिंकावेंशत्रुसीजाण ॥ त्याचेंऐश्वर्यकरावेंहरण ॥ पराक्रमकरोनियां ॥२७॥

युद्धीतुम्हासीकैचेंबळ ॥ अशक्तदेवतुम्हीसकळ ॥ आम्हीदानवदैत्यप्रबळ ॥ महाबलाढ्यप्रतापी ॥२८॥

यास्तवसामोपायेंसौजन्य ॥ देऊनीराज्यकरीअर्पण ॥ व्यर्थसकळदेवसैन्य ॥ मारूनकोदेवेंद्रा ॥२९॥

दुतम्हणेइंद्रासी ॥ माझेंवचनतुंनमानिसी ॥ तरीदैत्यंद्रधारासुरतुजसी ॥ जिंकुनीराज्यघेईल ॥३०॥

पूर्वीचेजेदैत्यथोर ॥ ज्यांचाकेलात्वांअपकार ॥ त्यांचेउसनेंफेडीलसत्वर ॥ बलीपुत्रप्रतापी ॥३१॥

स्कंदम्हणेदैत्यदुत ॥ इंद्रासीबोलुनिराहिलानिवांत ॥ मगतोइंद्रविस्मययुक्त ॥ हाम्सुनीसभेंतबोलतसे ॥३२॥

इंद्रम्हणेदैत्यदुतासी ॥ अरेतुंबहुधीटपणेंबोलसी ॥ आपुलेंचातुर्यदाखविसी ॥ वक्तेपणाचेंसभेंत ॥३३॥

जायतुंआतांदैत्यवर्यासी ॥ माझींवचनेंसांगेत्यासी ॥ निःसंशयतूदायादाअहेसी ॥ देवराजाचाविभागी ॥३४॥

जरीएकपित्यापासोन ॥ मातृभेदेंपुत्रझालेंउत्पन्न ॥ उत्तमाधममध्यमजाण ॥ समाननसतीतेसर्व ॥३५॥

जरीएकबीजसंभव ॥ समानमानावेतेंसर्व ॥ तरीश्रुतिस्मृतीसींविरोधभाव ॥ परस्परेंहोईल ॥३६॥

जेष्ठांशप्राप्तजेष्ठासी ॥ त्याहुनाअर्धमध्यमपुत्रासी ॥ त्याहुन अर्धकनिष्ठासी ॥ व्यवस्थाधनाचीहोतसे ॥३७॥

पित्रार्जितवित्ताचा ॥ विभागहोतसेसाचा ॥ अनलोमविलोमपुत्राचा ॥ विभागसंबधनसेची ॥३८॥

स्वसंपादितद्रव्याचा ॥ पिताभागदेईलसाचा ॥ तोतरीचरद्रव्याचा ॥ स्थावरविभागहोतनाही ॥३९॥

स्थावराचाज्येष्ठाधिकारी ॥ इतरांसीनमिलेनिधारीं ॥ पित्रार्जितधनाचीखरी ॥ विभागव्यवस्थाहोतसे ॥४०॥

ज्याचेंत्यानिमेळविलें ॥ त्यांतदुसर्‍याचासंबंधनचाले ॥ स्वर्गाचेंराज्यभलें ॥\ कश्यपेंसेपादिलेंनाहींच ॥४१॥

किंवामरीचीनेमेळविलें ॥ ऐसेंतोकंहीचनाहींघडलें ॥ जरीकश्यपेंअसतेंपादिलें ॥ तरीदैत्यासीविभाग मिळावा ॥४२॥

कश्यपासीस्त्रियाबहुत ॥ त्यासीसंततीहीअसंख्यात ॥ सर्वासीहिविभागप्राप्त ॥ तेव्हातुम्हांसीहोईल ॥४३॥

तस्मातराज्यहेंस्वर्गाचें ॥ म्यांपराक्रमेंमिळविलेंसाचें ॥ पिताकींवापिता महाचें ॥ संपादितनव्हेकीं ॥४४॥

येथेंविभागदैत्यासी ॥ मिळेलकैसाबेगेंसी ॥ इंद्रम्हणेदैत्यदुतासी ॥ ईश्वरमर्यादातेहीऐक ॥४५॥

स्वर्गीराहावेंदेवांनीं ॥ भुतळींअसावेंमानवांनीं ॥ पाताळीवासदानवांनीं ॥ दितीपुत्रांनीकरावा ॥४६॥

असुरांचेंकेवळशरीरबळ ॥ शास्त्रनमानितीरबळ ॥ तैसेंआम्हीनोव्हेतसकळ ॥ शास्त्रबळथोराअमुचें ॥४७॥

शास्त्रबळशरीरबळ ॥ द्विगुणत आमुचेंबळ ॥ दैत्यगर्वकरीलतोकाळ ॥ जवंजज्रमाझेंपाहिलेंनाहीं ॥४८॥

तोकाळबोलेलपौरुषयुक्त ॥ तोकाळराज्याशाधरीलमनांत ॥ तोकाळदायादसंबंधदर्शित ॥ करुनीबोलेलदैत्यती ॥४९॥

दैत्यशोणितोंस्त्रिग्धझालें ॥ ऐसेंवज्रनाहींपाहिलें ॥ दैत्यमनीथरारले ॥ वज्रासीपाहतां ॥५०॥

जायदूतातूसत्वरीं ॥ माझेंवचनत्यानिवदेनकरीं ॥ वार्ताकळवावीसाचारी ॥ हेंचकर्तव्यदूताचें ॥५१॥

म्हणेपांडुरंगजनार्दन ॥ दूतवार्तासांगेलजाऊन ॥ पुढेंहोईलसमरगण ॥ देवदैत्यांचेअत्यंत ॥५२॥

इतिश्रास्कंदपुराणे ॥ सह्याद्रीखंडे ॥ तुरजामहात्म्ये ॥ शंकरवरिष्ठसंवादे दुतगमनेनाम ॥ अष्टविंशोध्यायः ॥२८॥

श्रीजगंदबार्पणस्तु ॥ शुभंभवतु ॥