Air Force Day : भारतीय वायुसेनेला 91 व्या वर्धापनदिनानिमित्त नवीन ध्वज मिळाला
रविवार, 8 ऑक्टोबर 2023 (15:00 IST)
Air Force Day:हवाई दलाच्या 91 व्या वर्धापनदिनानिमित्त रविवारी आणखी एका नव्या अध्यायाची भर पडली आहे. आज भारतीय हवाई दलाला नवा ध्वज मिळाला आहे. 72 वर्षांनंतर हा बदल करण्यात आला आहे. हवाई दलाचे प्रमुख एअर मार्शल व्हीआर चौधरी यांनी परेड दरम्यान ध्वज बदलला आणि हवाई योद्धांना शपथही दिली.
वायुसेना दिनानिमित्त हवाई योद्धांना संबोधित करताना एअर चीफ मार्शल व्ही.आर. चौधरी म्हणाले की, सध्याच्या भू-राजकीय परिस्थितीमुळे सैन्याला स्वदेशी क्षमता विकसित करून आयातीवरील अवलंबित्व कमी करण्याची संधी उपलब्ध झाली आहे. एअर चीफ मार्शल चौधरी यांनी विकसित हवाई शक्तीचे बारकावे समजून घेण्याची गरज अधोरेखित केली, "शांतता राखण्यासाठी गती सेट करणे आणि आवश्यक असल्यास, लढा आणि युद्ध जिंका.
जग झपाट्याने बदलत आहे आणि भारतीय हवाई दलाला समोर येणाऱ्या सर्व नवीन आव्हानांना सामोरे जावे लागेल. ते म्हणाले की या गुंतागुंतीच्या आणि गतिमान धोरणात्मक वातावरणात आपली रणनीती सुधारणे, मजबूत अष्टपैलू क्षमता निर्माण करणे आणि त्याहूनही महत्त्वाचे म्हणजे भविष्यातील युद्धे चालवण्यासाठी लवचिक मानसिकता विकसित करणे निर्णायक ठरेल. ते म्हणाले, 'हवाई आणि अंतराळ सेना बनण्याच्या आपल्या प्रयत्नात, आपण अंतराळ क्षेत्राचे महत्त्व ओळखले पाहिजे आणि आपली अंतराळ क्षमता विकसित करणे सुरू ठेवले पाहिजे.
वायुदलाला उदयोन्मुख धोके आणि आव्हानांना सहज सामोरे जाण्यासाठी सक्षम करण्यासाठी नावीन्य हा आपल्या डीएनएचा भाग असला पाहिजे यावर हवाई प्रमुखांनी भर दिला. आम्ही आमच्या ऑपरेशन्स, प्रशिक्षण, देखभाल आणि प्रशासनाच्या प्रत्येक पैलूमध्ये स्वतःला सर्वोच्च मानकांवर धरले पाहिजे. तंत्रज्ञान आणि नवोपक्रमात आघाडीवर राहण्याचा आपण प्रयत्न केला पाहिजे. तांत्रिक श्रेष्ठता निर्माण करण्यासाठी आपण अत्याधुनिक संशोधन, विकास आणि संपादनांमध्ये गुंतवणूक केली पाहिजे.
केंद्रीय मंत्री अमित शहा, संरक्षण मंत्री आणि उत्तर प्रदेशचे मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांनी रविवारी 91 व्या वायुसेना स्थापना दिनानिमित्त सर्व भारतीय हवाई दलाच्या जवानांना शुभेच्छा दिल्या.
8 ऑक्टोबर 1932 रोजी स्थापन झालेल्या देशाच्या सशस्त्र दलांमध्ये भारतीय वायुसेनेचा (IAF) अधिकृत समावेश वायुसेना दिन म्हणून केला जातो.
दरवर्षी हा दिवस भारतीय हवाई दल प्रमुख आणि वरिष्ठ अधिकाऱ्यांच्या उपस्थितीत साजरा केला जातो. युनायटेड किंगडमच्या रॉयल एअर फोर्ससाठी सहाय्यक दल म्हणून 1932 मध्ये हवाई दलाची अधिकृतपणे स्थापना करण्यात आली आणि 1933 मध्ये पहिले ऑपरेशनल स्क्वॉड्रन तयार करण्यात आले.
जुना ध्वज हटवल्यानंतर तो सेंट्रल एअर कमांड म्युझियममध्ये सुरक्षित ठेवण्यात येणार आहे. याआधी भारतीय नौदलाच्या ध्वजातही बदल करण्यात आले आहेत. स्वातंत्र्यानंतर 1951 मध्ये हवाई दलाचा ध्वज तयार करण्यात आला. सध्याचा ध्वज निळा आहे. यात वरच्या डाव्या कोपऱ्यात तिरंगा आहे, तर तळाशी उजव्या कोपऱ्यात हवाई दलाचे गोल चिन्ह आहे.
ब्रिटीशांच्या काळातही असलेला गोल आकार काढून टाकण्यात आला आहे. तो काढून टाकण्यात आला असून भारताला प्रतिबिंबित करणारा ध्वज तयार करण्यात आला आहे. नवीन ध्वज भारतीय वायुसेनेची मूल्ये अधिक चांगल्या प्रकारे प्रतिबिंबित करेल. नवीन ध्वजाच्या शीर्षस्थानी अशोकाचे सिंह हे राष्ट्रीय चिन्ह आणि त्याखाली देवनागरीमध्ये सत्यमेव जयते असे शब्द आहेत. सिंहाच्या खाली एक हिमालयीन गरुड आहे ज्याचे पंख पसरलेले आहेत, जे भारतीय वायुसेनेच्या लढाऊ गुणांचे प्रतीक आहेत.
एक हलका निळा रिंग हिमालयीन गरुडाभोवती भारतीय वायुसेनेचा शिलालेख आहे. भारतीय वायुसेनेचे ब्रीदवाक्य 'नभ: स्पृशम दीपतम' (टच द स्काय विथ ग्लोरी) हे हिमालयीन गरुडाच्या खाली सोनेरी देवनागरी अक्षरात कोरलेले आहे.
