Aditya-L1 Mission:सूर्याचा अभ्यास करणारी मोहीम या दिवशी प्रक्षेपित होईल
सोमवार, 28 ऑगस्ट 2023 (18:03 IST)
चंद्र मोहिमेच्या यशानंतर, भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (इस्रो) सूर्याचा अभ्यास करण्यासाठी 2 सप्टेंबर रोजी सूर्य मोहीम सुरू करणार आहे. 'आदित्य-L1' अंतराळ यान सौर कोरोनाचे (सूर्याच्या सर्वात बाहेरील थर) दूरस्थ निरीक्षणासाठी आणि L-1 (सूर्य-पृथ्वी लॅग्रॅन्जियन पॉइंट) वर सौर वाऱ्याचे निरीक्षण करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहे. L-1 पृथ्वीपासून सुमारे 1.5 दशलक्ष किलोमीटर दूर आहे.
इस्रोने सांगितल्यानुसार, सूर्याचा अभ्यास करणारी पहिली अंतराळ-आधारित भारतीय वेधशाळा आदित्य-L1 2 सप्टेंबर रोजी प्रक्षेपित होणार आहे. त्यासाठी सकाळी 11.50 ची वेळ निश्चित करण्यात आली आहे. श्रीहरिकोटा येथून याचे प्रक्षेपण होणार आहे. भारताचे आदित्य L1 मिशन सूर्याच्या अदृश्य किरणांचे गूढ आणि सौर उद्रेकातून मुक्त होणारी उर्जा सोडवेल.
ताऱ्यांच्या अभ्यासात सर्वाधिक मदत होईल
सूर्य हा आपल्या सर्वात जवळचा तारा आहे. तार्‍यांच्या अभ्यासात हे आपल्याला सर्वात जास्त मदत करू शकते. यातून मिळालेल्या माहितीमुळे इतर तारे, आपली आकाशगंगा आणि खगोलशास्त्रातील अनेक रहस्ये आणि नियम समजण्यास मदत होईल. सूर्य आपल्या पृथ्वीपासून सुमारे 150 दशलक्ष किमी दूर आहे. आदित्य एल 1 हे अंतर केवळ एक टक्का कापूस करत असले, तरी इतके अंतर पार केल्यानंतरही सूर्याविषयी अशी अनेक माहिती आपल्याला मिळेल, जी पृथ्वीवरून जाणून घेणे शक्य नाही. आपल्या आकाशगंगा आणि खगोलशास्त्रातील अनेक रहस्ये आणि नियम समजण्यास मदत होईल.
सूर्याच्या या कोरोनाचे निरीक्षण करण्याच्या मुख्य ध्येयाने भारताची पहिली सूर्य मोहीम सुरू केली जात आहे. ही मोहीम अवकाश आधारित निरीक्षण श्रेणीत ठेवण्यात आली आहे. जड घटकांचे केंद्रक तयार करण्यासाठी एकत्र मिसळून). हे प्रकाश आणि उर्जेच्या रूपात आपल्या पृथ्वीवर पोहोचते.
सात उपकरणे बसवण्यात येणार आहेत
दृश्यमान उत्सर्जन रेषा कोरोनाग्राफ (VELC): इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ अॅस्ट्रोफिजिक्स (बंगळुरू) द्वारे तयार केले गेले. त्यात सूर्याच्या कोरोना आणि उत्सर्जनातील बदलांचा अभ्यास केला जाईल.
सोलर अल्ट्रा-व्हायोलेट इमेजिंग टेलिस्कोप (SUIT): इंटर-युनिव्हर्सिटी सेंटर फॉर अॅस्ट्रॉनॉमी अँड अॅस्ट्रोफिजिक्स (पुणे) द्वारे विकसित. ते सूर्यप्रकाशातील छायाचित्रे आणि क्रोमोस्फियरची छायाचित्रे घेईल. ही जवळपास अतिनील श्रेणीतील चित्रे असतील, हा प्रकाश जवळजवळ अदृश्य आहे.
SOLEX आणि HEL1OS: सौर कमी-ऊर्जा क्ष-किरण स्पेक्ट्रोमीटर (SOLEX) आणि उच्च-ऊर्जा L1 ऑर्बिटिंग क्ष-किरण स्पेक्ट्रोमीटर (HEL1OS) बेंगळुरू येथील UR राव उपग्रह केंद्राने बांधले होते. सूर्याच्या क्ष-किरणांचा अभ्यास हे त्याचे कार्य आहे.
Aspex आणि Papa: भौतिक संशोधन प्रयोगशाळा (अहमदाबाद) द्वारे आदित्य सौर पवन कण प्रयोग (Aspex) आणि अंतराळ भौतिकशास्त्र प्रयोगशाळा विक्रम साराभाई स्पेस सेंटर (तिरुवनंतपुरम) यांनी आदित्य (पापा) साठी प्लाझ्मा विश्लेषक पॅकेज तयार केले आहे. सौर वाऱ्याचा अभ्यास करणे आणि ऊर्जेचे वितरण समजून घेणे हे त्यांचे काम आहे.
मॅग्नेटोमीटर (मॅग): इलेक्ट्रो ऑप्टिक्स सिस्टम्स प्रयोगशाळा (बंगलोर) द्वारे बनविलेले. हे L1 कक्षाभोवती आंतरग्रहीय चुंबकीय क्षेत्र मोजेल.
