भारताच्या भविष्यासाठी सर्वात महत्त्वाचा निर्णय घेण्याआधी तुम्हाला काय माहिती पाहिजे?

मतदान करण्याचा अधिकार एक निरोगी, कार्यक्षम लोकशाहीचा पाया आहे. तुमचं मत तुमची आवाज आहे. आपल्या अतिपरिचित क्षेत्र किंवा स्थितीतील बदलावर प्रभाव टाकण्यासाठी आपल्याकडे आणि एक चांगले भारत बनविण्यासाठी हे सर्वात शक्तिशाली साधन आहे. मतदान करणे ही एक मोठी गोष्ट आहे, परंतु बर्‍याचदा आपल्यापैकी बरेच काही असे करण्यास येत नाही कारण संपूर्ण प्रक्रिया आपल्याला खूप कठीण आणि गोंधळात टाकणारी वाटते. पण घाबरू नका. आपण सर्व, जे मतदान करू इच्छित आहे, परंतु प्रक्रियेसह येणार्‍या सर्व गुंतागुंतांमुळे व्यत्यय आणू इच्छित नाही, आम्ही आपल्यासाठी गोष्टी सुलभ करणार आहो.

मतदार ओळखपत्र म्हणजे भारतीय निवडणूक आयोगाने जारी केलेल्या सर्व भारतीय नागरिकांना जारी केलेले छायाचित्र ओळखपत्र. मतदार ओळखपत्राचा उद्देश मतदानाकरिताची ओळख पुरावा म्हणून कार्य करणे, कार्यक्षमता वाढवणे आणि स्वतंत्र आणि निष्पक्ष लोकशाही निवडणुकांमध्ये तोतयागिरी आणि फसवणूक टाळण्याचा आहे. मतदार ओळखपत्र हे भारतातील वैयक्तिक ओळखपत्र म्हणून स्वीकारार्ह आहे.

1. पहिल्यांदा मतदान करण्याकरता काय गरजेचं आहे?

 आपण मतदार नोंदणीसाठी पात्रता निकष पूर्ण केले की नाही हे तपासावे लागेल. मतदानासाठी पात्र होण्यासाठी, आपण हे केले पाहिजे:

* तुम्ही भारतीय नागरिक आहात.

* आपण 18 वर्षे किंवा त्यापेक्षा मोठे असणे आवश्यक आहे. 

* भारतातील मतदार यादी किंवा आपण जेथे राहता त्या भारतीय मतदारसंघाच्या मतदारसंघामध्ये नाव नोंदवा.

2. मतदार ओळखपत्रासाठी अर्ज कसा करावा?

 भारतीय नागरिक मतदार ओळखपत्रासाठी तीन पद्धतींनी अर्ज करू शकतात - ऑनलाईन, ऑफलाईन आणि अर्ध ऑनलाईन. 

* ऑनलाईन पद्धत - अर्जदाराने सर्वप्रथम राष्ट्रीय मतदार सेवा पोर्टल वेबसाइटवर जाणे आवश्यक आहे. नवीन मतदार ओळख नोंदणीसाठी योग्य पर्यायावर क्लिक करा. ऑनलाईन 'फॉर्म 6' उघडेल आणि फॉर्म 6 अर्जदारांनी सर्व तपशील भरून फॉर्म सादर करावा. या व्यतिरिक्त, अर्जदाराला मतदाता आयडी स्थिती संदर्भात फोटो आणि सहाय्यक कागदपत्रे अपलोड करावे.

* ऑफलाईन पद्धत - अर्जदाराने जवळच्या राज्य निवडणूक कार्यालयात जाऊन फॉर्म 6 साठी विनंती करणे आवश्यक आहे. आवश्यक तपशिलांसह 'फॉर्म 6' भरा आणि ओळखपत्र, पत्ता पुरावा इत्यादी सर्व सहाय्यक कागदपत्रे प्रदान करा. अर्जदार संबंधित निवडणूक कार्यालयात पूर्ण फॉर्म जमा करावा. फॉर्मच्या सत्यपणावर मतदार ओळखपत्र जारी केले जाईल.

* अर्ध ऑनलाईन पद्धत - अर्जदाराने सर्वप्रथम राष्ट्रीय मतदार सेवा पोर्टल वेबसाइटवर जाणे आवश्यक आहे. 'फॉर्म 6' डाउनलोड करा आणि फॉर्म योग्य तपशिलांसह भरा. वैयक्तिकरूपे कोणत्याही पोस्ट किंवा निवडणूक कार्यालयात फोटो आणि सहाय्यक कागदपत्रांसह संपूर्ण फॉर्म 6 जमा करा.

3. मतदार म्हणून नोंदणी करण्यासाठी कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत?

मतदार म्हणून नोंदणी करण्यासाठी आपल्याला खालील कागदपत्रांची आवश्यकता आहे: 

* एक भरलेला मतदार नोंदणी फॉर्म. 

* राहत्या पुराव्याची प्रत.

* वय आणि ओळख पुराव्याची प्रत.

* ताजे पासपोर्ट आकाराचे 2 फोटो.  

4. मतदार ओळखपत्रासाठी कुठे अर्ज करावा? 

निवडणूक नोंदणी अधिकारी किंवा आपल्या स्वत: च्या मतदारसंघात असिस्टंट इलेक्टोरल रजिस्ट्रेशन ऑफिसरकडून अर्ज प्राप्त करा. किंवा आपल्या मतदान केंद्राच्या बूथ लेव्हल ऑफिसरकडून अर्जाचा फॉर्म मिळवा.

5. नुकतेच आपले मतदार ओळखपत्र गमवले. आता काय करावे?  

काळजी करू नका, आपण अद्याप मतदान करू शकता. मतदार ओळखपत्र हा एक अतिशय महत्त्वाचा सरकारी कागदपत्र आहे. आणि आपण एक गमावला असेल तर, आपण शक्य तितक्या लवकर डुप्लिकेट प्राप्त करण्याची प्रक्रिया प्रारंभ करावी. तथापि, मतदानासाठी पात्र होण्यासाठी, आपले नाव आपल्या मतदार यादीतील मतदार यादीत नोंदणीकृत असणे आवश्यक आहे. केवळ आपण त्या यादीत आहात हे सुनिश्चित करा आणि ओळख प्रमाणपत्राच्या इतर कागदपत्र दर्शवून आपल्याला मतदान करण्याची अनुमती दिली जाईल.