उपोषणापासून ते न्यायालयाच्या आदेशापर्यंत, सरकारने आठपैकी सहा मागण्या मान्य केल्या; आंदोलन अखेर संपले
बुधवार, 3 सप्टेंबर 2025 (10:40 IST)
मराठा आरक्षणाच्या मागणीसाठी कार्यकर्ते मनोज जरांगे त्यांच्या समर्थकांसह मुंबईतील आझाद मैदानावर पाच दिवस उभे होते. या काळात राज्यभरातून हजारो लोक पाठिंबा देण्यासाठी आले आणि गर्दीमुळे अनेक ठिकाणी वाहतूक कोंडी झाली. उच्च न्यायालयाच्या आदेशामुळे आणि मुंबई पोलिसांच्या सतर्कतेमुळे आंदोलन नियंत्रणाबाहेर गेले नाही. अखेर सरकारने आठपैकी सहा मागण्या मान्य केल्या आणि जरांगे यांनी त्यांचे उपोषण सोडले.
तसेच मराठा आरक्षणाची मागणी करणाऱ्या हजारो समर्थकांसह कार्यकर्ते मनोज जरांगे मुंबईत पोहोचले होते, परंतु मुंबई पोलिसांच्या कौशल्यामुळे आणि समजूतदार तयारीमुळे हे पाच दिवस चाललेले आंदोलन शांततेत हाताळण्यात आले. हे आंदोलन मुंबईतील आझाद मैदानावर झाले, जे छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस (CSMT) आणि BMC भवनाजवळ आहे. निषेधादरम्यान परिस्थिती कधीही पूर्णपणे नियंत्रणाबाहेर गेली नाही. राज्यभरातून लोक मुंबईत दाखल झाले. जरांगे यांनी २९ ऑगस्ट रोजी उपोषण सुरू केले होते, जे मंगळवारी दुपारी राज्य सरकारने त्यांच्या बहुतेक मागण्या मान्य केल्यावर त्यांनी संपवले. जरांगे यांच्या उपोषणाला पाठिंबा देण्यासाठी राज्यभरातून लोक मुंबईत पोहोचले. दक्षिण मुंबईतील मुख्य चौकांवर निदर्शकांची गर्दी दिसून आली. निषेधापूर्वी मुंबई पोलिसांनी जरांगे यांच्या टीमसोबत बैठका घेतल्या आणि रणनीती आखली. पोलिसांनी आझाद मैदानात १५०० हून अधिक कर्मचारी तैनात केले. यासोबतच, सीआरपीएफ, सीआयएसएफ, आरएएफ, एसआरपीएफ, दंगल नियंत्रण पोलिस आणि महाराष्ट्र सुरक्षा दलाची प्रत्येकी एक तुकडी देखील तैनात करण्यात आली होती. आझाद मैदान सोडण्यास आंदोलक तयार नव्हते. पोलिसांनी २९ ऑगस्ट रोजी एक दिवसाच्या निषेधासाठी परवानगी दिली होती आणि फक्त पाच हजार लोकांना एकत्र येण्याची परवानगी दिली होती. परंतु आंदोलन सुरू होताच, ८,००० वाहनांमधून ६० हजारांहून अधिक लोक मुंबईत पोहोचले, ज्यामुळे आझाद मैदानाकडे जाणारे सर्व रस्ते बंद करण्यात आले.
अनेक वेळा असे घडले की निदर्शकांनी रस्ता अडवला आणि पोलिस अधिकाऱ्यांनी विचारल्यानंतरही ते हलले नाहीत. तसेच उच्च न्यायालयाने सर्व रस्ते मोकळे करण्याचे आदेश दिले. सोमवारी, मुंबई उच्च न्यायालयाने टिप्पणी केली की मराठा आंदोलनामुळे मुंबई ठप्प झाली आहे आणि आंदोलकांनी निश्चित केलेल्या अटींचे उल्लंघन केले आहे. मंगळवारी दुपारी ३ वाजेपर्यंत जरांगे आणि निदर्शकांना सर्व रस्ते मोकळे करण्याचे आदेश उच्च न्यायालयाने दिले होते. जर दुपारी ३ वाजेपर्यंत निदर्शने स्थळ रिकामे केले नाही तर कारवाई केली जाईल, असा इशारा उच्च न्यायालयाने दिला होता. यासोबतच, आंदोलनाच्या अटींचे उल्लंघन केल्याबद्दल जरांगे आणि त्यांच्या समर्थकांवर कारवाई करण्याचे निर्देशही सरकार आणि पोलिसांना देण्यात आले.
यानंतर, मुंबई पोलिसांनी आंदोलनाचा कालावधी वाढविण्यास परवानगी देण्यास नकार दिला आणि आंदोलकांना आझाद मैदान लवकर रिकामे करण्यास सांगितले. मंगळवारी वेळ जवळ येताच, वरिष्ठ अधिकारी निदर्शकांना त्यांची वाहने हटवण्याचे आवाहन करताना दिसले. अखेर, गर्दी पांगली आणि संपूर्ण आझाद मैदान रिकामे झाल्यावर, सह पोलीस आयुक्त सत्य नारायण चौधरी घटनास्थळी पोहोचले आणि त्यांनी पोलिसांचे कौतुक केले. तसेच जरांगे यांच्या आठ मागण्यांपैकी सहा मागण्या सरकारने मान्य केल्या आहे. अशी माहिती समोर आली आहे.
