पापंकुशा एकादशी 2023 : पापंकुशा एकादशी महत्त्व, मुहूर्त आणि पौराणिक कथा जाणून घ्या

Papankusha Ekadashi 2023 : अश्विन शुद्ध एकादशी पापकुंशा एकादशी म्हणून म्हणवले जाते.  यंदाच्या वर्षी  पापंकुशा एकादशी आज, 25 ऑक्टोबर 2023 रोजी साजरी केली जात आहे. हिंदू धर्मात एकादशी तिथी खूप महत्वाची मानली जाते. मान्यतेनुसार ही तिथी भगवान विष्णूला सर्वात प्रिय आहे. ही एकादशी पापांपासून मुक्ती देऊन स्वर्गप्राप्तीचा मार्ग मोकळा करते.

यावर्षी पापंकुशा एकादशी बुधवार, 25 ऑक्टोबर 2023 रोजी साजरी केली जात आहे. हिंदू धर्मात एकादशी तिथी खूप महत्वाची मानली जाते. मान्यतेनुसार ही तिथी भगवान विष्णूला सर्वात प्रिय आहे. ही एकादशी पापांपासून मुक्ती देते या मुळे स्वर्गप्राप्तीसाठी मदतमिळते.

महत्त्व- 

'पापंकुशा एकादशी' दरवर्षी शारदीय नवरात्रीच्या समाप्तीनंतर आणि विजयादशमी किंवा दसरा उत्सवानंतर दुसऱ्या दिवशी अश्विन शुक्ल एकादशीला साजरी केली जाते. या दिवशी श्री हरी विष्णूची पूजा केली जाते. या दिवशी उपवास करून श्री हरी विष्णूची आराधना केल्याने विष्णूजी प्रसन्न होतात आणि त्यांना धन-समृद्धीचा आशीर्वाद देतात आणि पापांपासून मुक्ती देतात.

कथा- 

धर्मराजा युधिष्ठिराने या अश्विन शुक्ल एकादशीबाबत भगवान श्रीकृष्णाला विचारले असता श्रीकृष्ण म्हणाले, हे युधिष्ठिर! पापांचा नाश करणाऱ्या या एकादशीचे नाव पापंकुशा एकादशी आहे. या दिवशी भगवान पद्मनाभाची पूजा विधीपूर्वक करावी. ही एकादशी माणसाला अपेक्षित फल देणारी आणि त्याला स्वर्ग मिळवून देणारी आहे. मनुष्याला दीर्घकाळ कठोर तपश्चर्या करून जे फळ मिळते, ते फळ गरुडध्वजाला नमस्कार केल्याने मिळते.

जे अज्ञानाने अनेक पापे करतात पण हरिला नमस्कार करतात ते नरकात जात नाहीत. विष्णूच्या नामस्मरणाने जगातील सर्व तीर्थांचे पुण्य प्राप्त होते. जे धारदार धनुष्याने भगवान विष्णूचा आश्रय घेतात, त्यांना यमाचा यातना कधीच सहन करावा लागत नाही. जे शिवाला वैष्णव आणि विष्णूला शैव मानतात, ते नक्कीच नरकाचे निवासी आहेत.

हजारो वाजपेय आणि अश्वमेध यज्ञ करून मिळणारे फळ एकादशीच्या व्रताच्या सोळाव्या भागाच्या बरोबरीचे नसते. एकादशी सारखे पुण्य जगात नाही. तिन्ही लोकांमध्ये यासारखे शुद्ध काहीही नाही. या एकादशी सारखे व्रत नाही. जोपर्यंत मनुष्य पद्मनाभाच्या एकादशीचे व्रत करत नाही तोपर्यंत त्यांच्या शरीरात पापे वास करू शकतात.

मुहूर्त- 

एकादशी तिथी प्रारंभ- 

24 ऑक्टोबर दुपारी 03:14 पासून 

एकादशी तिथी समाप्त-

25 ऑक्टोबर 2023 दुपारी 12:32 पर्यंत.  

पूजा विधी -

एकादशी तिथीला सकाळी लवकर उठून स्नान करावे, स्वच्छ वस्त्र परिधान करावे व व्रताची शपथ घ्यावी. 

नंतर कलश स्थापित करा आणि त्याच्या जवळच्या पीठावर भगवान विष्णूचे चित्र ठेवा. 

यानंतर उदबत्ती, फळे, फुले इत्यादींनी विधिपूर्वक भगवान विष्णूची पूजा करावी.

एकादशीचे व्रत नेहमी दुसऱ्या दिवशी द्वादशी तिथीला मोडले जाते. 

बाराव्या दिवशी सकाळी लवकर उठून स्नान करून पूजा करावी. 

नंतर सात्विक भोजन तयार करून ब्राह्मणाला द्यावे आणि त्याला दक्षिणा देऊन निरोप द्यावा. 

यानंतर एखाद्या शुभ मुहूर्तावर उपवासही सोडावा. 

मंत्र

1. श्रीकृष्ण गोविन्द हरे मुरारे।

हे नाथ नारायण वासुदेवाय।।

2. ॐ नारायणाय विद्महे।

वासुदेवाय धीमहि ।

तन्नो विष्णु प्रचोदयात्।।

3. ॐ विष्णवे नम:

Edited by - Priya Dixit