लक्ष्मी पूजन का साजरे केले जाते? देवी लक्ष्मीच्या आगमनामागील कथा
गुरूवार, 16 ऑक्टोबर 2025 (09:43 IST)
लक्ष्मी पूजन हे हिंदू धर्मातील एक महत्त्वाचे पर्व आहे, जे विशेषतः दीपावलीच्या अमावास्येच्या रात्री साजरे केले जाते. हे पूजन संपत्ती, समृद्धी आणि सुख-शांतीच्या देवी लक्ष्मीला समर्पित आहे.
लक्ष्मी पूजन का साजरे केले जाते?
लक्ष्मी पूजन हे केवळ आर्थिक समृद्धीच नव्हे, तर मानसिक आणि आध्यात्मिक समृद्धीचे प्रतीक आहे. ही परंपरा कुटुंबांना एकत्र आणते आणि नवीन सुरुवातीसाठी प्रेरणा देते. तसेच दीपावलीच्या दिवशी लक्ष्मी पूजन करण्यामागे पौराणिक आणि धार्मिक कारणे आहे. हिंदू धर्मात लक्ष्मी ही संपत्ती, समृद्धी आणि सौभाग्याची देवी मानली जाते. दीपावली हा सण अंधारावर प्रकाशाचा आणि अज्ञानावर ज्ञानाचा विजय दर्शवतो, आणि या दिवशी लक्ष्मी पूजनाला विशेष महत्त्व आहे.
देवी लक्ष्मीच्या आगमनामागील कथा-
लक्ष्मीच्या आगमनाची कथा प्रामुख्याने समुद्रमंथनाशी (क्षीरसागर मंथन) जोडली जाते. ही कथा पुराणांमध्ये, विशेषतः विष्णुपुराण आणि भागवत पुराणात सविस्तर सांगितली आहे:
समुद्रमंथनाची पार्श्वभूमी-
प्राचीन काळी देव आणि दानव यांच्यात अमृत मिळवण्यासाठी स्पर्धा होती. यासाठी त्यांनी एकत्र येऊन क्षीरसागराचे मंथन करण्याचे ठरवले. मंथनासाठी मंदार पर्वताचा वापर मथानी म्हणून केला गेला, तर वासुकी नागाला दोरी म्हणून उपयोगात आणले गेले.भगवान विष्णू यांनी कच्छप (कूर्म) अवतार घेऊन मंदार पर्वताला आधार दिला.
लक्ष्मीचे आगमन-
समुद्रमंथनातून अनेक रत्नं, अमृत आणि इतर दैवी वस्तू प्राप्त झाल्या. त्यापैकी एक म्हणजे देवी लक्ष्मी. लक्ष्मी समुद्रातून कमळावर उभी राहून प्रकट झाली, तिच्या हातात कमळ आणि सौंदर्याने सर्वजण मंत्रमुग्ध झाले. ती समृद्धी, सौंदर्य आणि ऐश्वर्याची देवी म्हणून ओळखली गेली.
लक्ष्मी आणि विष्णू-
लक्ष्मीने भगवान विष्णूला आपला पती म्हणून स्वीकारले आणि ती त्यांची शक्ती म्हणून वैकुंठात वास करू लागली. असे मानले जाते की लक्ष्मी जिथे शुद्धता, सात्विकता आणि भक्ती असते तिथे ती वास करते.
दिवाळीशी संबंध-
दिवाळीच्या रात्री लक्ष्मी पृथ्वीवर भ्रमण करते आणि जिथे स्वच्छता, प्रकाश आणि भक्ती असते तिथे ती प्रवेश करते. म्हणूनच, लोक दीप प्रज्वलन करतात आणि लक्ष्मीला आपल्या घरी येण्यासाठी आमंत्रित करतात.
दिवाळीच्या लक्ष्मीपूजनाची पौराणिक कथा
दिवाळीच्या दिवशी देवी लक्ष्मी आणि भगवान गणेशाची पूजा केली जाते. या दिवशी देवी लक्ष्मीची पूजा केल्याने व्यक्तीला आयुष्यात कधीही संपत्ती आणि समृद्धीची कमतरता भासत नाही. दिवाळीच्या पूजेदरम्यान, देवी महालक्ष्मीची ही पौराणिक कथा देखील वाचली पाहिजे. ती वाचल्याने देवी लक्ष्मीचा आशीर्वाद तुमच्यावर कायम राहील.
दिवाळीच्या पूजेची कथा
प्राचीन काळी, एका शहरात एक सावकार राहत होता. त्याला एक मुलगी होती जी दररोज पिंपळाच्या झाडाची पूजा करत असे. एके दिवशी, देवी लक्ष्मी सावकाराच्या मुलीसमोर प्रकट झाली आणि म्हणाली, "मी तुझ्यावर खूप प्रसन्न आहे, म्हणून कृपया माझी मैत्री स्वीकार." मुलीने उत्तर दिले, "कृपया मला माफ करा, मी माझ्या पालकांना विचारून तुम्हाला कळवीन." यानंतर, तिने तिच्या पालकांची परवानगी घेतली आणि देवी लक्ष्मीची मैत्रीण बनली. देवी महालक्ष्मी तिच्यावर खूप प्रेम करत होती. एके दिवशी, देवी महालक्ष्मीने मुलीला तिच्यासोबत जेवायला बोलावले. मुलगी आहार घेण्यासाठी गेल्यावर, देवी लक्ष्मीने तिला सोन्या-चांदीच्या भांड्यांमध्ये खायला दिले, तिला सोन्याच्या पाटावर बसवले आणि ओढण्यासाठी एक मौल्यवान दिव्य शाल दिली.
लक्ष्मीजींनी सावकाराच्या मुलीला सांगितले की ती उद्या तिच्या घरी जेवायला येईल. मुलीने होकार दिला आणि तिच्या पालकांना सर्व काही सांगायला गेली. सावकार आणि त्याची पत्नी मुलीची कहाणी ऐकून खूप आनंदित झाले. तथापि मुलगी दुःखी झाली. मुलीचा उदास चेहरा पाहून तिच्या पालकांनी तिला याचे कारण विचारले. तेव्हा तिने तिच्या वडिलांना सांगितले की देवी लक्ष्मीची संपत्ती अफाट आहे आणि ती तिला कशा प्रकारे संतुष्ट करू शकते? तिच्या वडिलांनी तिला सांगितले, "मुली, घर स्वच्छ करुन भक्ती आणि प्रेमाने तिला जे काही असेल ते खाऊ घाल." वडील हे सांगण्यापूर्वीच अचानक एक गरुड चक्कर मारत आला आणि त्याने एका राणीचा नऊ मोत्यांच्या हार खाली टाकला. सावकाराची मुलगी खूप आनंदी झाली. तिने तो हार एका ताटात ठेवला आणि त्यावर एक सुंदर शाल झाकली.
तोपर्यंत श्री गणेश आणि महालक्ष्मी देखील तिथे पोहोचले. त्यांनी मुलीच्या घरी प्रेमाने अन्न ग्रहण केले. लक्ष्मी आणि गणेश प्रकट होताच सावकाराचे घर आनंद आणि संपत्तीने भरले. हे महालक्ष्मी, जसे तू सावकाराचे घर संपत्तीने भरलेस, तसेच तूही सर्वांचे घर संपत्तीने भरून टाक आणि सर्वांना आनंदी कर.
अस्वीकरण (Disclaimer) : या लेखात दिलेली माहिती आणि उपाय सामान्य माहितीवर आधारित आहे.या माहितीची पूर्णता, विश्वासार्हता आणि अचूकता याबाबत वेबदुनिया कोणतीही हमी देत नाही. अधिक माहितीसाठी संबंधित तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.
