तंत्रज्ञानाचा विस्तार आणि नोकरीच्या बाजारपेठेतील मागणीमुळे, अनेक नवीन अभ्यासक्रम उदयास आले आहेत. यापैकी एक म्हणजे ब्लॉकचेन तंत्रज्ञान अभ्यासक्रम. डिजिटल फसवणूक, सायबर गुन्हे आणि सायबर हल्ला यासारख्या गुन्ह्यांवर उपाय ब्लॉकचेन तंत्रज्ञान अभ्यासक्रम आहे.
आजच्या डिजिटल जगात, तंत्रज्ञान वेगाने बदलत आहे आणि या बदलांपैकी सर्वात जास्त चर्चेत असलेले नाव म्हणजे ब्लॉकचेन तंत्रज्ञान. हे तंत्रज्ञान केवळ क्रिप्टोकरन्सी (बिटकॉइन सारखे) पुरते मर्यादित नाही तर ते बँका, वैद्यकीय, शिक्षण, सरकारी काम आणि व्यवसायातही मोठे योगदान आहे.
ब्लॉकचेन तंत्रज्ञान म्हणजे काय?
ब्लॉकचेन ही एक अशी तंत्रज्ञान आहे ज्यामध्ये डेटा ब्लॉक्सच्या स्वरूपात साठवला जातो आणि हे ब्लॉक्स एका साखळीने जोडलेले असतात. प्रत्येक ब्लॉकमध्ये डेटा, वेळ आणि मागील ब्लॉकचा कोड असतो. यामुळे, डेटामध्ये कोणतेही बदल करणे जवळजवळ अशक्य आहे. म्हणूनच ही तंत्रज्ञान अतिशय सुरक्षित आणि पारदर्शक मानली जाते.
ब्लॉकचेन तंत्रज्ञानाचा उपयोग
ब्लॉकचेन ही एक आधुनिक तंत्रज्ञान आहे जी सुरक्षित, पारदर्शक आणि अपरिवर्तनीय पद्धतीने डेटा साठवण्यासाठी वापरली जाते. या मध्ये हे वापरले जाते.
क्रिप्टोकरन्सी (बिटकॉइन, इथेरियम)
बँकिंग आणि वित्त
आरोग्यसेवा डेटा व्यवस्थापन
पुरवठा साखळी व्यवस्थापन
मतदान प्रणाली
स्मार्ट कॉन्ट्रॅक्ट्स
पात्रता
ब्लॉकचेन टेक्नॉलॉजी कोर्ससाठी , विद्यार्थ्यांनी किमान 12 वी उत्तीर्ण असणे आवश्यक आहे (पीसीएम किंवा कॉमर्स शाखेतून). काही कोर्सेससाठी पदवी (बीटेक, बीएससी, बीसीए) आवश्यक आहे.
प्रवेश कसा घ्यावा
भारतातील अनेक संस्था ब्लॉकचेन तंत्रज्ञानावर अभ्यासक्रम देतात, जे ऑनलाइन आणि ऑफलाइन दोन्ही स्वरूपात उपलब्ध आहेत. ड्रोन तंत्रज्ञान किंवा संबंधित अभ्यासक्रमांमध्ये प्रवेश घेण्यासाठी अनेक प्रकारच्या प्रवेश परीक्षा आहेत. जेईई मेन्स आणि सीयूईटी सारख्या काही प्रमुख परीक्षांद्वारे प्रवेश घेता येतो. याशिवाय, अनेक खाजगी महाविद्यालये स्वतःच्या प्रवेश परीक्षा देखील घेतात.
महाविद्यालये
हैदराबाद
एमआयटी-डब्ल्यूपीयू पुणे
अ‍ॅमिटी युनिव्हर्सिटी
चंदीगड विद्यापीठ
ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म: कोर्सेरा, एडीएक्स, अपग्रॅड, सिम्पलीलर्न, एनपीटीईएल
विषय
ब्लॉकचेनचा परिचय
क्रिप्टोग्राफी आणि सुरक्षा
वितरित प्रणाली
स्मार्ट कॉन्ट्रॅक्ट्स
ब्लॉकचेन प्लॅटफॉर्म
विकास साधने
वापर प्रकरणे
क्रिप्टो आणि डिजिटल चलन
कायदेशीर आणि नैतिक पैलू
प्रकल्प आणि इंटर्नशिप
करिअर पर्याय
ब्लॉकचेन डेव्हलपर: ब्लॉकचेन डेव्हलपर हे असे व्यावसायिक असतात जे ब्लॉकचेन-आधारित अॅप्लिकेशन्स आणि सिस्टम्स तयार करतात. ते स्मार्ट कॉन्ट्रॅक्ट्स, क्रिप्टो वॉलेट्स, विकेंद्रित अॅप्स (DApps) आणि सुरक्षित व्यवहार प्लॅटफॉर्म डिझाइन आणि विकसित करतात. त्यांना क्रिप्टोग्राफी आणि प्रोग्रामिंग भाषांचे चांगले ज्ञान आहे.
ब्लॉकचेन आर्किटेक्ट: ब्लॉकचेन आर्किटेक्ट एखाद्या संस्थेसाठी ब्लॉकचेन सिस्टमची रचना आणि डिझाइन तयार करतात. ते तांत्रिक चौकटीची योजना करतात जेणेकरून सिस्टम सुरक्षित, स्केलेबल आणि कार्यक्षम असेल. त्यांच्याकडे तांत्रिक नेतृत्व आणि ब्लॉकचेन इकोसिस्टमची सखोल समज असणे आवश्यक आहे.
स्मार्ट कॉन्ट्रॅक्ट डेव्हलपर: स्मार्ट कॉन्ट्रॅक्ट डेव्हलपर असे असतात जे ब्लॉकचेनवर स्वयंचलितपणे अंमलात आणलेला कोड लिहितात. हे कॉन्ट्रॅक्ट स्वयंचलित नियमांवर आधारित असतात. डेव्हलपरला सॉलिडिटी सारख्या भाषांमध्ये प्रवीणता आवश्यक असते, विशेषतः इथरियम प्लॅटफॉर्मसाठी.
क्रिप्टोकरन्सी विश्लेषक: क्रिप्टो बाजारातील ट्रेंड, किंमती आणि गुंतवणूक संधींचे विश्लेषण करतात. ते तांत्रिक आणि मूलभूत विश्लेषणाद्वारे भाकित करतात आणि गुंतवणूकदारांना सल्ला देतात. त्यांचे काम वेगाने बदलणारे डिजिटल वित्त बाजार समजून घेणे आहे.
ब्लॉकचेन सल्लागार: ब्लॉकचेन सल्लागार कंपन्यांना ब्लॉकचेन तंत्रज्ञानाचा अवलंब करण्यास, योजना आखण्यास आणि योग्य प्लॅटफॉर्म निवडण्यास मार्गदर्शन करतात. ते तांत्रिक आणि व्यावसायिक दृष्टिकोनातून सल्ला देतात जेणेकरून उपाय किफायतशीर आणि प्रभावी असेल. त्यांना व्यवसाय आणि तंत्रज्ञान दोन्हीचे चांगले ज्ञान आहे.
सायबर सुरक्षा तज्ञ: सायबर सुरक्षा तज्ञ डिजिटल प्रणालींना हॅकिंग, डेटा चोरी आणि सायबर हल्ल्यांपासून सुरक्षित ठेवतात. ते सुरक्षा उपाययोजना आखतात, जोखीमांचे मूल्यांकन करतात आणि प्रतिसाद धोरणे तयार करतात. ब्लॉकचेनमध्ये त्यांची भूमिका आणखी महत्त्वाची बनते.
अस्वीकरण (Disclaimer) : या लेखात दिलेली माहिती आणि उपाय सामान्य माहितीवर आधारित आहे. या माहितीची पूर्णता, विश्वासार्हता आणि अचूकता याबाबत वेबदुनिया कोणतीही हमी देत नाही. अधिक माहितीसाठी संबंधित तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.
Edited By - Priya Dixit
