वैद्यनाथ ज्योतिर्लिंगाच्या स्थानाबाबत भारतात दोन ठिकाणांवर दावा केला जातो; नक्की कुठे आहे जाणून घ्या
गुरूवार, 31 जुलै 2025 (07:30 IST)
India Tourism : बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी एक वैद्यनाथ ज्योतिर्लिंगाच्या स्थानाबाबत भारतात दोन ठिकाणांवर दावा केला जातो. एक झारखंडमधील देवघर येथील बैद्यनाथ मंदिर आणि दुसरे महाराष्ट्रातील परळी येथील वैद्यनाथ मंदिर. आता यातील प्रमुख ज्योतिर्लिंग कोणते याबाबत खाली तपशीलवार माहिती दिली आहे.
बैद्यनाथ ज्योतिर्लिंग देवघर झारखंड
अनेक पुराण आणि धार्मिक ग्रंथांनुसार, बैद्यनाथ ज्योतिर्लिंग हे झारखंडमधील आहे असे मानले जाते. शिवपुराणात बैद्यनाथ ज्योतिर्लिंगाचा उल्लेख "चिताभूमी" येथे आहे असे सांगितले जाते, ज्याचा संबंध देवघरशी जोडला जातो. तसेच रावणाने कैलास पर्वतावर शिवाची तपश्चर्या केली आणि शिवलिंग मिळवले. त्याला लंकेला नेण्याच्या प्रवासात, गणेशाच्या युक्तीमुळे ते लिंग देवघर येथे स्थापित झाले अशी कथा आहे.
हे मंदिर बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी एक मानले जाते आणि देशभरातील भाविक येथे दर्शनासाठी येतात, विशेषतः श्रावण महिन्यात. तसेच संस्कृत श्लोकात बारा ज्योतिर्लिंगांची यादी दिली जाते, ज्यामध्ये "वैद्यनाथं चिताभूमौ" असा उल्लेख आहे, जो देवघरशी जोडला जातो.
परळी वैद्यनाथ बीड महाराष्ट्र
स्थानिक परंपरेनुसार, परळी येथील वैद्यनाथ मंदिर हे खरे ज्योतिर्लिंग आहे असे मानले जाते. येथील मंदिर प्राचीन आहे आणि याला स्थानिक आणि काही विद्वानांचा पाठिंबा आहे. तसेच येथील मंदिराशी संबंधित अनेक स्थानिक कथा आहे, ज्या वैद्यनाथ ज्योतिर्लिंगाशी जोडतात. तथापि, याला पुराणातील थेट संदर्भ मिळणे कठीण आहे.
परळी वैद्यनाथ मंदिरालाही मोठे धार्मिक महत्त्व आहे, आणि येथे भाविक मोठ्या संख्येने येतात. तसेच द्वादशज्योतिर्लिंग स्तोत्रात परळी वैद्यनाथ याचा उल्लेख देखील येतो.
मूळ वैद्यनाथ ज्योतिर्लिंग झारखंडमधील देवघर येथे आहे. ते बाबा वैद्यनाथ धाम म्हणूनही ओळखले जाते. हे मंदिर भारतातील १२ ज्योतिर्लिंगांपैकी एक आहे आणि त्याला मनोकामना लिंग असेही म्हणतात. पुराण आणि विद्वानांच्या मते बहुतांश पुराण, शास्त्रज्ञ आणि विद्वान झारखंडमधील देवघर येथील बैद्यनाथ मंदिरालाच बारा ज्योतिर्लिंगांपैकी एक मानतात, कारण याला शास्त्रीय आणि पुराणातील संदर्भांचा आधार आहे. तर परळी येथील मंदिराला स्थानिक पातळीवर मोठा आदर आहे, परंतु बारा ज्योतिर्लिंगांच्या यादीत याचा स्पष्ट उल्लेख आढळत नाही.
आता तुम्ही जर धार्मिक दृष्टिकोनातून विचार करत असाल, तर झारखंडमधील देवघर येथील बैद्यनाथ मंदिराला प्राधान्य दिले जाते. तथापि, दोन्ही ठिकाणांना स्वतःचे धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व आहे, आणि तुम्ही तुमच्या श्रद्धेनुसार दोन्ही ठिकाणी दर्शन घेऊ शकता.
