भारतीय मंदिरांतील वैज्ञानिक रहस्य

गुरूवार, 30 ऑक्टोबर 2025 (07:30 IST)
India Tourism : भारत अनेक प्राचीन ऐतिहासिक मंदिरे आहे प्रत्येक प्राचीन वास्तूचे आपले काही खास वैशिष्ट्ये आहे या प्राचीन वास्तू आजही भक्कमपणे उभे असून इतिहासाची साक्ष देत आहे पण तुम्हाला माहित आहे का? भारतीय मंदिरे केवळ धार्मिक स्थळे नसून, प्राचीन वास्तुकला, खगोलशास्त्र, ध्वनिविज्ञान आणि ऊर्जा विज्ञानाची उत्कृष्ट उदाहरणे आहे. हजारो वर्षांपूर्वी बांधलेल्या या मंदिरांमध्ये अशी अनेक वैज्ञानिक तत्त्वे आणि रहस्ये दडलेली आहे, जी आजही आधुनिक विज्ञानाला आव्हान देतात. वास्तुशास्त्र, ज्यामिती आणि पर्यावरणीय ऊर्जा यांचा वापर करून बांधलेल्या या संरचना सकारात्मक कंपन आणि शांतता निर्माण करतात. आज आपण या प्रमुख मंदिरांचीवैज्ञानिक रहस्ये जाणून घेणार आहोत 
 
बृहदेश्वर मंदिर तंजावूर तमिळनाडू-दोन वाजता छाया न पडणे आणि एकाच दगडापासून ८० टन वजनाचे शिखर असलेले हे मंदिर ११व्या शतकात राजराजा चोळ यांनी बांधलेल्या या मंदिराच्या विमान टॉवरची उंची ६६ मीटर आहे. खगोलशास्त्रीय गणनांद्वारे डिझाइन केले असल्याने दोन वाजता सूर्यकिरणांच्या कोनामुळे छाया जमिनीवर पडत नाही. एकाच दगडापासून बनवलेले शिखर भूकंपप्रतिरोधी आहे, जे प्राचीन अभियांत्रिकीचे उदाहरण आहे.   
ALSO READ: लेपाक्षी मंदिर अनंतपूर
लेपाक्षी मंदिर आंध्र प्रदेश- १६व्या शतकातील या मंदिरातील ७० खांबांपैकी एक खांब जमिनीला स्पर्श करत नाही. भक्त कपडा किंवा कागद खालीून फिरवू शकतात. ब्रिटिश अभियंत्याने हा खांब हलवण्याचा प्रयत्न केला, पण तो परत बसवता आला नाही. हे संतुलन आणि गुरुत्वाकर्षणाचे रहस्य आहे. 
ALSO READ: कोणार्क सूर्य मंदिर
कोणार्क सूर्य मंदिर ओडिशा- १३व्या शतकातील हे मंदिर रथासारखे आहे, ज्यात २४ चाके सूर्याच्या २४ तासांच्या चक्राचे प्रतीक आहे. मंदिराची चुंबकीय शक्ती इतकी होती की जहाजांचे कम्पास बिघडत. हे खगोलशास्त्र आणि चुंबकत्वाचे प्राचीन ज्ञान दर्शवते.    
 
कामाख्या मंदिर गुवाहाटी आसाम-या शक्तिपीठात कोणतीही मूर्ती नाही, फक्त एक शिळा आहे. जून महिन्यात मंदिर ३ दिवस बंद असते, कारण देवी 'रजस्वला' असते. भूमिगत झिरे रक्तरंगीत होते, जे वैज्ञानिकदृष्ट्या स्पष्ट नाही. हे भौगोलिक रासायनिक प्रक्रिया असू शकते.  
 
जगन्नाथ मंदिर पुरी ओडिशा-१३व्या शतकातील या मंदिराचा ध्वज नेहमी वाऱ्याच्या विरुद्ध लहरतो, जे हवेच्या दिशेशी जुळणाऱ्या ध्वनी लहरींमुळे शक्य होते. मंदिराच्या गोपुराची छाया कधीच दिसत नाही, आणि प्रसाद नेहमी पुरेसा असते हे ऊर्जा क्षेत्र आणि ध्वनिविज्ञानाशी जोडलेले आहे.  
 
रामप्पा मंदिर तेलंगणा-हलके दगड आणि भूकंपप्रतिरोधक रचना असून १३व्या शतकातील हे मंदिर ज्वालामुखीच्या हलक्या दगडांपासून बांधलेले आहे, जे पाण्यातही बुडत नाहीत. २०१० च्या भूकंपातही ते टिकले, कारण दगडांचे वजन कमी आहे हे प्राचीन भूविज्ञानाचे ज्ञान आहे.
 
विजयनगर मंदिर हम्पी कर्नाटक-संगीतमय सीढ्यासीढ्यांवर पाय ठेवल्यास वेगवेगळ्या स्वरांची ध्वनी येते, जी रागांप्रमाणे बदलते. हे ध्वनिविज्ञान आणि रेजोनन्स प्रक्रियेचे उदाहरण आहे, जे प्रार्थनेसाठी शांतता निर्माण करते.  
 
तसेच काही रहस्ये अजूनही असमजूत आहे. ही मंदिरे केवळ आस्था नव्हे, तर विज्ञानाची अमूल्य वारसा आहे 
ALSO READ: अजिंठा-एलोरा येथील लपलेली रहस्ये
अस्वीकरण (Disclaimer) : या लेखात दिलेली माहिती आणि उपाय सामान्य माहितीवर आधारित आहे.या माहितीची पूर्णता, विश्वासार्हता आणि अचूकता याबाबत वेबदुनिया कोणतीही हमी देत ​​नाही. अधिक माहितीसाठी संबंधित तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.
 
Edited By- Dhanashri Naik

वेबदुनिया वर वाचा

संबंधित माहिती