तर मग होऊ दे की लम्बोदर! लाम्बोळे म्हणाले

शनिवार, 21 जून 2014 (11:33 IST)
स्पष्टच म्हणावे लागेल की, देवकृष्णाचे देवत्यांबरोबर विशेष नाते आहे. असेतर पूर्ण वर्ष भरच दर्शक त्यांच्या मालवी-लोकजीवनाच्या कलाकृतीना निहाळून अतृप्तच राहतात. परंतु भरभरून प्रतिसादाची घनघोर ढंग त्यांच्या दैवी समूहाच्या दर्शनानेच बरसतात. किंबहुना ह्या त्यांच्या कृती त्यांच्या आवडत्या प्रकाशनाच्या गुळगुळीत पानांवरच अवतरीत होतात. म्हणूनच की त्या मधुर नात्याला वशीभूत होऊन लाम्बोळे ह्यांना लम्बोदराने आपले विश्वरूप प्रकट केले असावे, आणि त्याचेच रुपांतरहे प्रदर्शन चित्रप्रेमी दर्शकांच्या रसस्वादनांसाठी प्रस्तुत आहे.

गणपती निश्चितच एक असे उदारमना (वरदमूर्ती) आहेत की, जे सर्वशक्ती संपन्न असून ही स्तव:ला सहजपणे एका छोट्याश्या सृजन करणार्‍या अर्थात चित्रकारावर सोडून देतात. मानवी कल्पना शक्ती नेहमीच ह्या स्वतंत्रतेचा सार्थक उपयोग करण्यापासून वंचित राहून जाते. ठराविक चाकोरीच्या प्रयोगांना बाजूला ठेवून देवकृष्ण हे विनायकांना अमूर्तनाच्या आधुनिक बदलावात मांडतात. एका मोदकाच्या घासाबरोबर रुप बदलणार्‍या देवाजवळ चित्रकार येथे अशी काही युक्ति लावतो की तो वरदमूर्तीला आपल्या तर्‍हेने मिरवत मिरवत परत त्यांना आपल्या सर्व परि‍चित मूळ रुपांत आणतो. गणराया आपले संपूर्ण लवाजम्याने व चिर-परिचित साज-सामानांसकट प्रकट होतात. भक्तांच्या कल्पनेला थोडं पुढे ढकलायच्या गरजेने चित्रकार येथे आपली भूमिका छान निभवतो, तो विघ्नहर्त्याला दैत्य संहारक तर वेदव्यासांच्या कथा-लेखक व रिद्धी सिद्धीच्या (सिद्धी-बुद्धी) प्रिय पतिदेवांच्या रुपांत चित्रीत करतो.

देवकृष्ण ईश्वराला सृष्टी सर्जकाच्या रुपाने स्थापित करतो. एकदन्ताला भगवान दत्तात्रेयाच्या त्रिमूर्ती रुपांत ढाळतो. आपल्या चित्रकारीतेच्या झोक्यावर बसवून देवकृष्ण वक्रतुण्डाला आपल्या चित्र-मायेत खूपच उलझवतो. कधी चमत्कारी पिता महादेवांच्या सरी सृपांबरोबर तर कधी त्यांचे बंधु कार्तिकेयाच्या मोर-मयूरा बरोबर.

भालचंद्राची बाल सुलभ सरळता संसर्गजन्य आहे, आणि ती देवकृष्णाच्या कृतींमध्ये उत्सवी रंगांनी उभरते. पूर्वाग्रहांनी मुक्त देवाचे हे प्रस्तुती गान दर्शकांच्या मनात भाद्रपद मासी हर्ष मानसी ठरेल.

-दिलीप चिंचाळकर

वेबदुनिया वर वाचा