प्रजासत्ताक दिन वर मराठी निबंध Essay On Republic Day In Marathi

प्रस्तावना

26 जानेवारी रोजी साजरा केला जाणारा भारतीय प्रजासत्ताक दिन या दिवशी 1950 मध्ये भारतीय संविधान लागू करण्यात आलाआला. प्रजासत्ताक दिन हा भारताच्या तीन राष्ट्रीय सणांपैकी एक आहे, म्हणूनच हा दिन प्रत्येक जात आणि संप्रदाय मोठ्या आदराने आणि उत्साहाने साजरा करतात.

प्रजासत्ताक दिन का साजरा करावा?

प्रजासत्ताक दिन साजरा करण्याचे मुख्य कारण म्हणजे या दिवशी भारतात प्रजासत्ताक आणि राज्यघटना अंमलात आली. याशिवाय या दिवसाचा आणखी एक इतिहास आहे, जो खूपच मनोरंजक आहे. डिसेंबर 1929 मध्ये लाहोरमध्ये पंडित नेहरूंच्या अध्यक्षतेखाली झालेल्या भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या अधिवेशनापासून त्याची सुरुवात झाली. ज्यामध्ये काँग्रेसने जाहीर केले होते की जर भारताला 26 जानेवारी 1930 पर्यंत स्वायत्त सरकार (डोमिनियन स्टेटस) दिले नाही, तर त्यानंतर भारत स्वतःला पूर्णपणे स्वतंत्र घोषित करेल, परंतु जेव्हा हा दिवस आला आणि ब्रिटिश सरकारकडून या प्रश्नावर कोणतेही उत्तर दिले गेले नाही, तेव्हा त्या दिवसापासून संपूर्ण स्वातंत्र्य मिळविण्याच्या ध्येयाने काँग्रेसने सक्रिय चळवळ सुरू केली. यामुळेच आपला भारत देश स्वतंत्र झाला तेव्हा 26 जानेवारी या दिवशी संविधान स्थापनेसाठी निवडण्यात आली.

भारतीय प्रजासत्ताक दिनाचा राष्ट्रीय सण

प्रजासत्ताक दिन हा काही सामान्य दिवस नसून, तो दिवस आहे जेव्हा आपल्या भारत देशाला पूर्ण स्वातंत्र्य मिळाले कारण भारत जरी 15 ऑगस्ट 1947 ला स्वतंत्र झाला, पण 26 जानेवारी 1950 रोजी तो पूर्णपणे स्वतंत्र झाला. 'भारत सरकार कायदा' काढून भारत लागू करण्यात आला. त्यामुळे त्या दिवसापासून 26 जानेवारी हा दिवस भारतात प्रजासत्ताक दिन म्हणून साजरा करण्यात आला. हा भारताच्या तीन राष्ट्रीय सणांपैकी एक आहे, बाकीचे दोन म्हणजे गांधी जयंती आणि स्वातंत्र्य दिन. हा दिवस देशभरात राष्ट्रीय सुट्टी आहे, म्हणूनच शाळा आणि कार्यालयांसारख्या अनेक ठिकाणी कार्यक्रम एक दिवस आधी देखील साजरा केला जातो.

प्रजासत्ताक दिनाशी संबंधित काही मनोरंजक तथ्ये

भारतीय प्रजासत्ताक दिनाशी संबंधित अनेक महत्त्वाच्या मनोरंजक तथ्यांची खाली चर्चा केली आहे.

26 जानेवारी 1930 रोजी या दिवशी प्रथमच पूर्ण स्वराज कार्यक्रम साजरा करण्यात आला. ज्यामध्ये ब्रिटीश राजवटीपासून संपूर्ण स्वातंत्र्य मिळवण्याची प्रतिज्ञा घेण्यात आली होती.

प्रजासत्ताक दिनाच्या परेड दरम्यान एक ख्रिश्चन ध्वनी वाजविला ​​जातो, ज्याला महात्मा गांधींच्या आवडत्या ध्वनींपैकी एक असल्यामुळे "अ‍ॅबॉइड विथ मी" असे नाव देण्यात आले आहे.

इंडोनेशियाचे राष्ट्रपती सुकर्णो हे भारताच्या पहिल्या प्रजासत्ताक दिन सोहळ्याचे प्रमुख पाहुणे होते.

1955 मध्ये राजपथ येथे प्रजासत्ताक दिनाचा सोहळा पहिल्यांदा आयोजित करण्यात आला होता.

भारतीय प्रजासत्ताक दिनाच्या समारंभात भारताच्या राष्ट्रपतींना 31 तोफांची सलामी दिली जाते.

प्रजासत्ताक दिनाचा उत्सव

दरवर्षी 26 जानेवारीला हा प्रजासत्ताक दिन कार्यक्रम नवी दिल्लीतील राजपथ येथे मोठ्या थाटात साजरा केला जातो. यासोबतच प्रजासत्ताक दिनी खास परदेशी पाहुण्यांना आमंत्रित करण्याचीही प्रथा आहे, काही वेळा त्याअंतर्गत एकापेक्षा जास्त पाहुण्यांनाही आमंत्रित केले जाते. या दिवशी, भारताचे राष्ट्रपती प्रथम तिरंगा फडकावतात आणि त्यानंतर तेथे उपस्थित असलेले सर्व लोक एकत्रितपणे उभे राहून राष्ट्रगीत गातात.

यानंतर, विविध सांस्कृतिक आणि पारंपारिक झाकी काढण्यात येते, जे पाहण्यास अतिशय आकर्षक आहेत. यासोबतच या दिवसाचा सर्वात खास कार्यक्रम म्हणजे परेड, ज्याला पाहण्यासाठी लोक खूप उत्सुक असतात. राजपथावरील अमर जवान ज्योतीवर पंतप्रधानांनी पुष्प अर्पण केल्यानंतर परेडला सुरुवात होते. यात भारतीय लष्कर, हवाई दल आणि नौदलाच्या विविध रेजिमेंटचा सहभाग आहे.

हा असा कार्यक्रम आहे ज्याद्वारे भारत देखील आपली सामरिक आणि मुत्सद्दी शक्ती प्रदर्शित करतो आणि जगाला संदेश देतो की आपण स्वतःचे रक्षण करण्यास सक्षम आहोत. प्रजासत्ताक दिनाच्या सोहळ्याचा हा कार्यक्रम भारताच्या परराष्ट्र धोरणासाठीही खूप महत्त्वाचा आहे कारण या कार्यक्रमात आमंत्रित केलेल्या विविध देशांच्या प्रमुख पाहुण्यांच्या आगमनामुळे भारताला या देशांशी संबंध वाढवण्याची संधी मिळते.

निष्कर्ष

प्रजासत्ताक दिन हा आपल्या देशाच्या तीन राष्ट्रीय सणांपैकी एक आहे, हा दिवस आपल्याला आपल्या प्रजासत्ताकाचे महत्त्व पटवून देतो. त्यामुळेच हा सण देशभरात मोठ्या आनंदाने आणि उत्साहात साजरा केला जातो. यासोबतच हा तो दिवस आहे जेव्हा भारत आपली सामरिक सामर्थ्य दाखवतो, जो कोणालाही घाबरवण्यासाठी नाही, तर आपण स्वतःचे रक्षण करण्यास सक्षम आहोत असा संदेश देण्यासाठी आहे. 26 जानेवारी हा दिवस आपल्या देशासाठी एक ऐतिहासिक सण आहे, त्यामुळे आपण हा सण पूर्ण उत्साहाने आणि आदराने साजरा केला पाहिजे.