१० जून हा दिवस आंतरराष्ट्रीय दृष्टिदान दिवस म्हणून साजरा करण्यात येतो. दरवर्षी जगातील विविध देशांमध्ये नेत्रदानाचे महत्त्व ओळखून १० जून हा दिवस ‘आंतरराष्ट्रीय दृष्टीदान दिन’ म्हणून साजरा केला जातो. याद्वारे लोकांमध्ये नेत्रदानाची जनजागृती केली जाते. हा दिवस साजरा करण्यामागे उद्देश असा आहे-
* नेत्रदानाच्या महत्त्वाबाबत जनजागृती करणे
* लोकांना मृत्यूनंतर नेत्रदान करण्याची शपथ घेण्यास प्रवृत्त करणे
* जगात आवश्यकता असणार्‍या आणि पुरवठ्याचा [डिमांड आणि सप्लाय] मधला अंतर कमी करण्यासाठी
अंधत्व ही विकसनशील देशांमधील सार्वजनिक आरोग्य समस्यांपैकी एक आहे. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशनच्या मते, कॉर्नियाचे रोग हे मोतीबिंदू आणि काचबिंदू नंतर दृष्टी कमी होणे आणि अंधत्व येण्याचे एक प्रमुख कारण आहे.
जागतिक आरोग्य संघटनप्रमाणे जगात २.२ बिलियन लोक नेत्र समस्यांशी ग्रस्त आहेत ज्यापैकी जास्ततर लोकांना कॉर्नियल अंधत्व आहे.
रिपोर्टप्रमाणे जगात सगळ्यात पहिला कॉर्नेल ट्रान्सप्लांट [नेत्रदान] १९०५ मध्ये झालं होतं. तर पहिली नेत्र बँक वर्ष १९४४ मध्ये स्थापित झाली होती.
नेत्रदान का आवश्यक आहे?
* नेत्रदान हे असेच एक उदात्त कृत्य आहे ज्यामुळे अंध व्यक्तींना त्यांची दृष्टी परत मिळू शकते.
* डोळ्याचा एकमात्र भाग जो प्रत्यारोपित केला जाऊ शकतो तो म्हणजे कॉर्निया, त्याचा सर्वात बाहेरचा थर.
* आपला नेत्रदानाच्या एक निर्णय कोणाचा आयुष्याच्या अंधार दूर करू शकतो .
* एका व्यक्तीने केलेले नेत्रदानानी दोन व्यक्तिंना दृष्टी मिळू शकते.
* कोणीही नेत्रदान करू शकतो.
नेत्रदान कसे करावे ?
नेत्रदान ही एक साधी आणि सोपी प्रक्रिया आहे ज्यासाठी फक्त १० ते १५ मिनिटे लागतात.
मृत्यूच्या ४-६ तासातच नेत्रदान होऊ शकतो.
मृत्यूनंतर नेत्रदानासाठी दात्याचे कुटुंबीय नेत्रदानासाठी फॉर्म भरतात.
फॉर्म भरल्यानंतर नोंदणी केल्यावर कार्ड भरले जाते.
ही नोंदणी तुम्ही मृत्यूपूर्वीही करून घेऊ शकता जेणेकरून मृत्यूनंतर तुमचे डोळे दान करता येतील.
देणगीदाराच्या कुटुंबातील सदस्यांना टीमला जवळच्या आयबँकमध्ये कळवावे लागते, त्यानंतर टीम कॉर्निया काढण्याची प्रक्रिया पूर्ण करते.
मृत्यूनंतर डोळे काढल्याने चेहऱ्यावर कोणताही डाग राहत नाही, तसेच अंतिम संस्कारांनाही विलंब होत नाही.
नेत्रदान करताना लक्षात घेण्यासारख्या गोष्टी-
* कोणतीही व्यक्ती मृत्यूनंतरच नेत्रदान करू शकते.
* नेत्रदानासाठी वयाची अट नाही, कोणतीही व्यक्ती नेत्रदान करू शकते.
* नेत्रदाता आणि ज्या रुग्णाला डोळे दिले जात आहेत त्यांची माहिती गोपनीय ठेवली जाते.
* दान केलेले डोळे दान केल्यानंतर ४८ तासांच्या आत वापरावेत.
* डोळे दान करायचे असतील तर मृत्यूनंतर ४ ते ६ तासांच्या आत दान करता येते.
* नेत्रदानासाठी संपूर्ण नेत्र प्रत्यारोपण केले जात नाही, परंतु केवळ डोळ्याचा काळा भाग म्हणजे कॉर्निया आणि डोळ्याचा पांढरा भाग म्हणजेच स्क्लेरा प्रत्यारोपित केला जातो.
* कुटुंबातील कोणताही सदस्य मृत्यूनंतर नेत्रदान करू शकतो.
कोणी नेत्रदान करू नये?
* जटिल रोग असल्यावर व्यक्ती नेत्रदान करू शकत नाही जसे
एड्स (AIDS)
हेपेटाइटिस B किंवा C (Hepatitis B or C)
हायड्रोफोबिया (Rabies)
तीव्र ल्यूकीमिया (Acute Leukaemia)
धनुर्वात(Tetanus)
EGT (Cholera)
मेंदुज्वर (Meningitis)
एन्सेफलायटीस (Encephalitis)।
Disclaimer : ही माहिती सामान्य समजुतीवर आधारित आहे. कोणताही निर्णय घेण्यापूर्वी तज्ञांचा सल्ला घ्या.
