Meera Bai Jayanti: मीराबाई, भगवान श्रीकृष्णाच्या प्रिय भक्त, वैष्णव भक्ती चळवळीतील एक महत्त्वाच्या संत होत्या. त्यांच्या जन्माबाबत कोणताही ऐतिहासिक पुरावा उपलब्ध नाही, परंतु त्यांची जयंती शरद पौर्णिमेला साजरी केली जाते, असा सर्वसामान्य समज आहे. यंदा त्यांची जयंती 28 ऑक्टोबर रोजी साजरी होणार आहे. मीराबाईचा जन्म 1498 च्या सुमारास राजस्थानमधील मेरहताजवळील कुडकी गावात झाला. ती एक राजपूत राजकुमारी होती आणि तिच्या वडिलांचे नाव रतन सिंह होते. त्यांची आई त्यांच्या लहानपणीच वारली. मीराबाईंची भक्ती आणि त्यांच्या कवितांमधून व्यक्त होणाऱ्या अनोख्या भावनांची ओळख आहे. अध्यात्माच्या मार्गात जात, लिंग किंवा सामाजिक स्थितीला महत्त्व नसते हे त्यांनी दाखवून दिले. त्यांचे जीवन आणि त्यांचे लेखन आजही आपल्याला शिकवते की आध्यात्मिक प्रेम आणि समर्पणासमोर सर्व सामाजिक अडथळे अजिबात न पटणारे बनतात.
भक्तीची सुरुवात
त्यांच्या भक्तीची सुरुवात एका आश्चर्यकारक घटनेने झाली जेव्हा त्यांनी आईला विचारले की त्यांचा वर कोण आहे? यावर त्यांची आई हसली आणि गंमतीने श्रीकृष्णाच्या मूर्तीकडे बोट दाखवली. यानंतर मीराबाईंनी आपले जीवन श्रीकृष्णाच्या भक्तीसाठी समर्पित केले. तिला आयुष्यात कधीच लग्नाची इच्छा नव्हती, पण तिला राजकुमार भोजराजशी लग्न करावे लागले. लग्नानंतर काही काळ. पतीचा मृत्यू झाल्यावर ती कृष्णाच्या भक्तीत पूर्णपणे लीन झाली. तिने आपल्या प्रेमात भगवान कृष्णाप्रती अपार भक्ती आणि समर्पण दाखवले.
मारण्याचा प्रयत्न
मीराबाईचे जीवन सोपे नव्हते. समाज आणि कुटुंबाच्या अनेक अडथळ्यांना तोंड देऊनही त्यांनी आपली भक्ती कमी होऊ दिली नाही. ती सामाजिक रूढी आणि परंपरांना आव्हान देणारी होती आणि त्यांच्या बाजूने उभे राहून तिने आपली मते आणि श्रद्धा व्यक्त केल्या. तिच्या अतुलनीय भक्तीमुळे तिला मारण्याचे अनेक प्रयत्न झाले, पण प्रत्येक वेळी ती वाचली. आणि त्यांच्या भक्तीमध्ये कधीही अडथळा येऊ दिला नाही.
मीराबाईचा मृत्यू
मीराबाईच्या मृत्यूच्या अनेक कथा आहेत. एका प्रमुख मान्यतेनुसार, सर्वात प्रसिद्ध कथा अशी आहे की एके दिवशी ती श्रीकृष्णाच्या मूर्तीसमोर गात होती आणि अचानक तिला त्या मूर्तीमध्ये विलीन झाल्यासारखे वाटले. मंदिराचे पुजारी मूर्तीजवळ आले तेव्हा मीराबाई गायब होती. त्याचा मृतदेह तिथे नव्हता. ती श्रीकृष्णात विलीन झाली असे लोक मानतात.
