रविवारच्या उपवासाच्या आख्यायिकेनुसार, प्राचीन काळी एक वृद्ध स्त्री राहत होती. ती नियमितपणे रविवारी उपवास करत असे. रविवारी सूर्योदयापूर्वी उठून आजी आंघोळ आटोपून शेणाने अंगण स्वच्छ करायची, सूर्यदेवाची आराधना करून, रविवार व्रताची कथा ऐकून दिवसातून एकदा सूर्यदेवाला अन्नदान करायची. सूर्यदेवाच्या कृपेमुळे वृद्ध महिलेला कोणत्याही प्रकारची चिंता व त्रास झाला नाही. हळुहळु तिचे घर पैसे आणि अन्नाने भरत होते.
त्या वृद्ध महिलेला आनंदी असल्याचे पाहून तिच्या शेजाऱ्याला तिचा हेवा वाटू लागला. म्हातारीने गाय पाळली नाही. त्यामुळे ती शेजारच्या अंगणातून शेण घेऊन येत असे. काही विचार करून शेजाऱ्याने आपली गाय घरात बांधली. रविवारी शेणखत न मिळाल्याने वृद्ध महिलेला अंगण सारवता येत नव्हते. अंगण सारवले नाही म्हणून त्या वृद्ध महिलेने सूर्यदेवाला भोग अर्पण केले नाहीत आणि त्या दिवशी अन्नही घेतले नाही. सूर्यास्ताच्या वेळी, वृद्ध स्त्री भुकेने आणि तहानेने झोपी गेली.
सकाळी सूर्योदयापूर्वी म्हातारीने डोळे उघडले तेव्हा तिच्या घराच्या अंगणात सुंदर गाय आणि वासरू पाहून तिला आश्चर्य वाटले. गाईला अंगणात बांधून पटकन चारा आणून चारा दिला. शेजाऱ्याने त्या वृद्ध महिलेच्या अंगणात सुंदर गाय आणि वासरू बांधलेले पाहिले तेव्हा ती त्याच्यापेक्षा जास्त जळू लागली. मग गाईने सोन्याचे शेण केले. शेणखत बघून शेजाऱ्याचे डोळे पाणावले.
शेजाऱ्याला ती म्हातारी आजूबाजूला दिसत नाही हे बघून त्याने लगेच ते शेण उचलले आणि आपल्या घरी नेले आणि तिचे शेण तिथेच ठेवले. त्या सोन्यामुळे शेजारी काही दिवसांतच श्रीमंत झाले. गाय रोज सूर्योदयापूर्वी सोन्याचे शेण करायची आणि म्हातारी उठण्यापूर्वी शेजारी शेण उचलायचे.
बराच दिवस त्या वृद्ध महिलेला सोन्याच्या शेणाबद्दल काहीच माहिती नव्हती. पूर्वीप्रमाणेच वृद्ध स्त्री दर रविवारी सूर्यदेवाचा उपवास करून कथा ऐकत असे. पण सूर्यदेवाला शेजाऱ्याची धूर्तता कळताच त्याने जोरदार वादळ सुरू केले. वादळ पाहून वृद्ध महिलेने गाय घरात बांधली. सकाळी उठून वृद्ध महिलेने सोन्याचे शेण पाहिले, तिला खूप आश्चर्य वाटले.
त्या दिवसानंतर वृद्ध महिलेने गाय घरात बांधण्यास सुरुवात केली. सोन्याच्या शेणाने म्हातारी काही दिवसात खूप श्रीमंत झाली. त्या वृद्ध स्त्रीच्या श्रीमंतीमुळे शेजारी भस्मसात झाली आणि तिच्या नवऱ्याची समजूत घालून तिने त्याला नगरच्या राजाकडे पाठवले. सुंदर गाय पाहून राजाला खूप आनंद झाला. सकाळी जेव्हा राजाने सोन्याचे शेण पाहिले तेव्हा त्याच्या आश्चर्याची सीमा राहिली नाही.
दुसरीकडे सूर्यदेवाला एका भुकेल्या आणि तहानलेल्या वृद्ध स्त्रीला या प्रकारे प्रार्थना करताना पाहून खूप दया आली. त्याच रात्री सूर्यदेव राजाला स्वप्नात म्हणाले, राजन, म्हातारीची गाय आणि वासरू त्वरित परत कर, नाहीतर तुझ्यावर संकटांचा डोंगर कोसळेल. तुझा राजवाडा उध्वस्त होईल. सूर्यदेवाच्या स्वप्नाने भयभीत झालेल्या राजाने सकाळी उठल्याबरोबर गाय आणि वासरू त्या वृद्ध महिलेकडे परत केले.
राजाने वृध्द महिलेला तिच्या चुकीबद्दल खूप पैसे देऊन माफी मागितली. राजाने शेजारी आणि तिच्या पतीला त्यांच्या दुष्टपणाबद्दल शिक्षा केली. मग राजाने संपूर्ण राज्यात घोषणा केली की सर्व स्त्री-पुरुषांनी रविवारी उपवास करावा. रविवारी उपवास केल्याने सर्व लोकांची घरे ऐश्वर्याने भरून गेली, राज्यात सर्वत्र समृद्धी आली. स्त्री-पुरुष सुखी जीवन जगू लागले आणि सर्व लोकांचे शारीरिक कष्टही दूर झाले.
