Career Tips: बारावीनंतर पोषण आणि आहारशास्त्रात करिअर करा
शनिवार, 18 जून 2022 (15:23 IST)
Nutritionist Course After 12th: जर तुम्ही आरोग्याबाबत जागरूक असाल आणि तुम्हाला फिटनेसची आवड असेल, तर बारावीनंतर तुम्ही पोषण आणि आहारशास्त्र अभ्यासक्रमांचाही विचार करू शकता. हे तुम्हाला रोमांचक करिअरमध्ये प्रवेश करण्याची संधी देते. गृहविज्ञान किंवा हॉटेल मॅनेजमेंटमधील पदवी तुम्हाला पोषण आणि आहारशास्त्राचे उच्च दर्जाचे ज्ञान देऊ शकते. भारतात पारंपारिकपणे या क्षेत्रात फक्त महिलाच येतात, पण आजकाल भरपूर संधी असल्याने पुरुषही या क्षेत्रात करिअर करू लागले आहेत.
पोषण आणि आहारशास्त्र हा विषय तुमच्यासाठी आहे जिथे तुम्ही नियंत्रित आहार कसा बनवायचा हे शिकू शकता. शरीराचे वजन आणि मापांवर आधारित बॉडी-मास इंडेक्सनुसार, एखाद्या व्यक्तीचा आहार तक्ता तयार केला जातो ज्यामुळे शरीराला दररोज किती चरबी, कार्बोहायड्रेट आणि प्रथिने आवश्यक असतात. सुरुवातीला या करिअरमध्ये कमी मोबदला मिळतो, पण अनुभव मिळाल्यानंतर या क्षेत्रात अनेक संधी उपलब्ध आहेत आणि परदेशात जाण्याच्याही संधी आहेत.
एक पोषण तज्ञ किंवा आहारतज्ञ आहारशास्त्र, अन्न आणि पोषण, नैदानिक पोषण आणि सार्वजनिक आरोग्य पोषण या विषयांमध्ये बॅचलर पदवी घेऊन करिअर सुरू करू शकतात. बीएससी म्हणून या क्षेत्रात भरपूर संधी आहेत.पोषण आणि आहारशास्त्राची व्याप्ती विविध उद्योग आणि क्षेत्रांमध्ये पसरलेली आहे. अनेक विद्यापीठांमध्ये बारावीनंतर आहारतज्ज्ञ अभ्यासक्रम करण्याचाही पर्याय उपलब्ध आहे. जे या क्षेत्रातील व्यवस्थापन पदवीसारखेच आहे. कार्यक्रमात पोषण, मानसशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि जीवशास्त्र या अभ्यासक्रमांचा समावेश आहे. अनेक पोषणतज्ञ आणि आहारशास्त्र विषयाच्या एका विशिष्ट विभागात विशेषीकरण आणि पुढील पदवी मिळवू शकतात.
शालेय शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर, तुम्ही पोषण आणि आहारशास्त्र या विषयातील पदवीपूर्व अभ्यासक्रमात प्रवेश घेऊ शकता, परंतु त्यात प्रवेश घेण्यासाठी तुमच्याकडे किमान गुण असावे. अन्यथा या क्षेत्रात करिअर करण्यासाठी तुम्ही कोणत्याही प्रसिद्ध संस्थेच्या एका वर्षाच्या डिप्लोमा कोर्समध्ये प्रवेश घेऊ शकता.
नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ न्यूट्रिशन, हैदराबाद ही या प्रदेशातील सर्वात प्रसिद्ध संस्था आहे. या महाविद्यालयात पोषण विषयातील प्रमाणपत्र अभ्यासक्रम आणि पदवी अभ्यासक्रम उपलब्ध आहेत. पोषण क्षेत्रातील संशोधनामुळे या महाविद्यालयाचा जगभरात नावलौकिक आहे. SNDT कॉलेज (मुंबई) आणि मंगळुरू विद्यापीठ देखील या भागात अभ्यासक्रम चालवतात.
रोजगाराच्या संधी
करिअर बनवण्याच्या दृष्टिकोनातून, आज हॉटेल्स, क्रूझ लाइन्स, हॉस्पिटल्स आणि सरकारी आरोग्य विभाग देखील चांगल्या पगारावर पोषण आणि आहारशास्त्र व्यावसायिकांना नियुक्त करतात. काही चांगल्या शिपिंग कंपन्या किंवा त्यांच्या उपकंपन्यांमध्ये नोकरीची संधी मिळाली, तर जगभर फिरण्याची संधी देखील मिळू शकते.
वेतनमान
पोषण आणि आहारशास्त्राचा कोर्स करणाऱ्या फ्रेशरला चांगल्या हॉस्पिटल किंवा नर्सिंग होममध्ये 10 ते 20 हजारांची नोकरी सहज मिळू शकते. अनेक क्रीडा संस्था, कंपन्या आणि कारखाने त्यांच्या आहारासाठी पाककृती तयार करण्यासाठी पोषण आणि आहारशास्त्राच्या सेवा वापरतात. स्पा आणि अनेक दवाखाने त्यांच्या क्लायंटसाठी निरोगी आणि कमी-कॅलरी फूड चार्ट तयार करण्यासाठी आहारतज्ञांना नियुक्त करतात. या अभ्यासक्रमासोबत हॉटेल मॅनेजमेंटचा कोर्सही केला तर 20 ते 25 हजार पगारही मिळू शकतो.
पोषणतज्ञ म्हणून करिअर (Career As A Nutritionist)
आहारतज्ञ आणि पोषणतज्ञ अनेकदा फ्रीलांसर म्हणून काम करतात आणि रुग्णांना भेटतात. काही उमेदवार विविध संस्थांसाठी सल्लागार म्हणून काम करतात. काही उमेदवार प्रशासकीय कार्ये देखील करतात.
आहारतज्ञ आणि पोषणतज्ञ शिक्षक म्हणून काम करतात, लोकांना आरोग्याबद्दल शिकवतात आणि निरोगीपणाला प्रोत्साहन देतात.याव्यतिरिक्त, नोंदणीकृत परिचारिका (RN) किंवा पुनर्वसन सल्लागार यांसारखे व्यावसायिक काळजीवाहू क्षेत्रात मदत करतात. तसेच, क्रीडा पोषणतज्ञ म्हणून, खेळाडूंना योग्य पोषण घेण्यास मदत करा. शाळा आणि हॉस्पिटलमध्ये फूड आणि न्यूट्रिशनमध्ये करिअर करता येते. इतर वैद्यकीय सुविधा मदत करतात जसे की पुनर्वसन केंद्रे देखील आरोग्य आणि पोषण तज्ञांना नियुक्त करतात. याव्यतिरिक्त, पोषणतज्ञ आणि आहारतज्ञ दीर्घकालीन काळजी सुविधा, कॉर्पोरेशन्स, अन्न उत्पादन उद्योग, समुदाय आणि सार्वजनिक आरोग्य संस्था, आरोग्य संस्थांमध्ये काम करू शकतात.
