India Tourism : श्री चिंतामणी गणेश मंदिर हे मध्य प्रदेशातील उज्जैन येथे स्थित एक प्राचीन आणि प्रसिद्ध तीर्थस्थळ आहे. हे मंदिर भगवान गणेशाला समर्पित आहे आणि उज्जैनमधील सर्वात जुन्या मंदिरांपैकी एक मानले जाते. मंदिराचे नाव "चिंतमणी" आहे कारण असे मानले जाते की येथे दर्शन घेतल्याने भक्तांच्या सर्व चिंता दूर होतात आणि त्यांच्या इच्छा पूर्ण होतात. हे मंदिर उज्जैनपासून सुमारे ६-८ किमी अंतरावर असलेल्या जावस्य गावात फतेहाबाद रेल्वे मार्गाजवळ क्षिप्रा नदीच्या काठावर आहे. असे मानले जाते की चिंतामण गणेश चिंतामुक्ती प्रदान करतो, तर इच्छामन आपल्या भक्तांच्या इच्छा पूर्ण करतो. गणेशाचे सिद्धिविनायक रूप यश प्रदान करते. या अद्भुत मंदिराच्या मूर्ती स्वयंनिर्मित आहेत. गर्भगृहात प्रवेश करण्यापूर्वी वर पाहताच, चिंतामण गणेशाचा एक श्लोक देखील लिहिलेला दिसतो.
वैशिष्ट्ये-
तीन रूपांमध्ये गणेश असलेल्या या मंदिराचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे येथे चिंतामणी, इच्छामन आणि सिद्धिविनायक या तीन रूपांच्या स्वयंप्रकाशित मूर्ती एकत्र बसलेल्या आहेत.
चिंतामणी: चिंता दूर करणारा.
इच्छामन: भक्तांच्या इच्छा पूर्ण करणारा.
सिद्धिविनायक: यश आणि समृद्धी देणारा.
तसेच हे वैशिष्ट्य या मंदिराला इतर गणेश मंदिरांपेक्षा वेगळे बनवते.
पौराणिक कथा-
पौराणिक कथेनुसार, हे मंदिर त्रेतायुगात भगवान श्री राम यांनी स्थापन केले होते. जेव्हा श्री राम, माता सीता आणि लक्ष्मण त्यांच्या वनवासात येथे आले तेव्हा माता सीता तहानलेली होती. लक्ष्मणाने बाण मारला आणि पाणी काढले, ज्यामुळे लक्ष्मण बावडी निर्माण झाली, जी आजही मंदिराजवळ आहे. असे मानले जाते की श्री रामांनी येथे चिंतामणी गणेशाची स्थापना केली, लक्ष्मणाने इच्छामनची स्थापना केली आणि माता सीतेने सिद्धिविनायकाची स्थापना केली. काही कथांमध्ये असेही म्हटले आहे की भगवान शिव यांनी या मंदिरात पूजा केली. तसेच मंदिरात स्थापित गणेशाच्या मूर्ती स्वतःहून प्रकट झाल्या आहेत असे मानले जाते, ज्यामुळे त्याची आध्यात्मिक शक्ती वाढते.
चिंतामणी गणेश मंदिर परमार काळातील आहे, जे ९ व्या ते १३ व्या शतकातील असल्याचे मानले जाते आणि त्याचे सध्याचे स्वरूप १८ व्या शतकात महाराणी अहिल्याबाई होळकर यांनी नूतनीकरण केल्यानंतर तयार केले गेले. मंदिराची वास्तुकला परमार शैलीचे प्रतिबिंबित करते, ज्यामध्ये खांबांवर बारीक कोरीवकाम पाहिले जाऊ शकते.तसेच येथे भाविक त्यांच्या इच्छा पूर्ण करण्यासाठी मंदिराच्या भिंतीवर उलटा स्वस्तिक काढतात आणि त्यांच्या इच्छा पूर्ण झाल्यावर सरळ स्वस्तिक काढून कृतज्ञता व्यक्त करतात. भाविक इच्छा करताना रक्षासूत्र बांधतात आणि त्यांची इच्छा पूर्ण झाल्यावर ते सोडण्यासाठी येतात.
उत्सव-
गणेश चतुर्थी, तिल चतुर्थी, रक्षाबंधन आणि चैत्र महिन्याच्या प्रत्येक बुधवारी येथे विशेष पूजा आणि उत्सव आयोजित केले जातात.
श्री चिंतामणी गणेश मंदिर उज्जैन जावे कसे?
रेल्वे मार्ग-उज्जैन जंक्शन रेल्वे स्टेशन मंदिरापासून सुमारे ६ किमी अंतरावर आहे. येथून टॅक्सी, ऑटो किंवा कॅबने मंदिरापर्यंत पोहोचता येते.
रस्ता मार्ग- उज्जैन बस स्थानकापासून देखील मंदिर ८ किमी अंतरावर आहे. मध्य प्रदेशातील सर्व प्रमुख शहरांमधून उज्जैनसाठी नियमित बसेस उपलब्ध आहे.
विमानमार्ग- सर्वात जवळचे विमानतळ इंदूरमधील देवी अहिल्याबाई आंतरराष्ट्रीय विमानतळ आहे, जे उज्जैनपासून सुमारे ६० किमी अंतरावर आहे.
